Omawiane w glosie postanowienie Sądu Najwyższego z 24.07.2020 r., I CSK 106/20, dotyczy kwestii dopuszczalności dokonywania rozliczenia nakładów dokonanych z majątku osobistego jednego z małżonków na majątek osobisty drugiego z nich w sądowym postępowaniu o podział majątku wspólnego. Sąd Najwyższy w sposób kompleksowy wskazuje, jakie są kryteria pozwalające na rozliczanie takich nakładów w postępowaniu działowym, wyjaśnia, że dotyczy to zwłaszcza sytuacji, w której chodzi o rozliczenie sumy nakładów dokonywanych zarówno z majątku wspólnego, jak również majątku osobistego jednego z małżonków na kompletny obiekt, i to wówczas gdy dokonywanie tych rozliczeń w dwóch odrębnych postępowaniach byłoby niecelowe. Sąd Najwyższy podaje też dalsze wymogi pozwalające sądowi na dokonanie takiego rozliczenia. Autor co do zasady aprobuje omawiane orzeczenie Sądu Najwyższego. Wskazuje jednak, że w praktyce spełnienie przez małżonka wszystkich wymogów pozwalających na rozpoznanie jego żądania rozliczenia nakładów w postępowaniu nieprocesowym o podział majątku wspólnego jest trudne do zrealizowania. W związku z tym autor opowiada się za orzeczniczą liberalizacją wymogów pozwalających na rozpoznawanie takiego żądania w sprawie o podział majątku wspólnego, wskazując na pozytywne skutki praktyczne takiej liberalizacji.

W prezentowanej glosie do wyroku Sądu Najwyższego z 4.11.2016 r. prezentowany jest pogląd, że w świetle art. 365 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego nie wystarczy odniesienie się tylko do samej sentencji wyroku, lecz zawsze niezbędne jest zapoznanie się też z motywami rozstrzygnięcia. Autor wskazuje, że bez zapoznania się z motywami uzasadnienia orzeczenia, a przy braku uzasadnienia bez dokładnej analizy motywów, jakie spowodowały wydanie orzeczenia, nie da się ustalić zakresu powagi rzeczy osądzonej i zakresu związania wyrokiem. Tylko dokładna analiza motywów rozstrzygnięcia wyroku i rozważenie, czy i w jakim zakresie orzeczenie to dany stosunek rozstrzyga w sposób wiążący (prejudycjalny), pozwala na określenie zakresu związania tym orzeczeniem: stron, sądów i innych organów. Nie zawsze jest to natomiast w pełni możliwe przy stosowaniu zasady wyłącznego, literalnego związania samym tylko rozstrzygnięciem zawartym w sentencji orzeczenia. Jest to ważki problem z uwagi na nową tendencję orzeczniczą, ograniczającą związanie prawomocnym orzeczeniem tylko do literalnego brzmienia sentencji wyroku. Utrzymanie się tej nowej linii orzecznictwa skutkować może, zdaniem autora, nawet ograniczeniem znaczenia art. 365 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego. Glosa ma charakter aprobujący.

Teza glosowanego wyroku: Nie jest wyłączone obniżenie należności z tytułu zachowku na podstawie art. 5 k.c. z powodu sprzecznego z zasadami współżycia społecznego zachowania uprawnionego do zachowku w stosunku do spadkodawcy.

Autor artykułu Wyliczenie wartości wierzytelności z tytułu pokrycia wkładu jednego z małżonków w spółce cywilnej ze środków należących do majątku wspólnego („Palestra” 2012, nr 11–12, s. 124–127), Pan SSR Arnold Pander, zaprezentował słuszne stanowisko, że jeśli wkład wniesiony przez jednego z małżonków do spółki cywilnej pochodzi z majątku wspólnego małżonków, to do majątku wspólnego należy tylko wierzytelność z tytułu nakładu, którym pokryto ten wkład.

Teza glosowanego postanowienia brzmi: Artykuł 358(1) § 3 k.c. nie ma zastosowania przy podziale majątku wspólnego.