Artykuły

Prawo do zaskarżenia decyzji administracyjnej Krajowej Rady Sądownictwa o odmowie powołania na stanowisko sędziego Sądu Najwyższego – opinia Rzecznika Generalnego Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej

Do kompetencji Krajowej Rady Sądownictwa między innymi należy rozpatrywanie wniosków i ocena kandydatów do pełnienia urzędu na stanowiskach sędziów Sądu Najwyższego oraz przedstawianie Prezydentowi RP wniosków o powołanie sędziów w SN. Po zmianie przepisów ustawodawca odebrał 26.04.2019 r. prawo osobom ubiegającym się o objęcie urzędu sędziego SN do zaskarżenia niekorzystnej dlań uchwały KRS do Naczelnego Sądu Administracyjnego. W związku z powyższym sąd ten wystąpił do TSUE z pytaniami, czy dokonana zmiana jest zgodna z przepisami prawa europejskiego. Rzecznik Generalny TSUE przedstawił opinię prawną w sprawie C-824/18 dotyczącej pozbawienia sędziów prawa do zaskarżenia uchwały KRS, będącej w rzeczywistości decyzją administracyjną o odmowie rekomendacji na stanowisko sędziego SN. Po szczegółowej analizie spornych przypadków, jakie miały miejsce w czasie realizowanej przez władze państwowe i polityczne reformy wymiaru sprawiedliwości, Rzecznik Generalny TSUE doszedł do wniosku, że polski ustawodawca zmienił krajowe przepisy w tym celu, aby postępowania wszczęte przez Komisję Europejską o naruszenie zobowiązań RP jako państwa członkowskiego i odesłania prejudycjalne polskich sądów unijnych do TSUE stały się bezprzedmiotowe, pomimo wydania postanowienia przez NSA zabezpieczającego podjęcie decyzji przez Prezydenta RP o powołaniu na stanowiska sędziów SN wyłącznie kandydatów rekomendowanych przez nową KRS. Uchwalając ustawę z 26.04.2019 r. o zmianie ustawy o KRS, ustawodawca polski pominął orzeczenia TK, z których wynika, że decyzje administracyjne KRS, podejmowane w sprawie wyłaniania kandydatów na stanowiska sędziów SN, powinny podlegać kontroli sądowej. Pozbawienie przez polskiego prawodawcę unijnych sądów krajowych orzekających w RP prawa do inicjowania postępowania prejudycjalnego prowadzonego przez TSUE koliduje z zasadą unijnej lojalności. Ograniczenie i pozbawienie sądów orzekających w Unii Europejskiej możliwości dialogu i korzystania ze środków proceduralno-prawnych regulowanych przepisami unijnymi stanowi wystarczający sygnał o naruszeniu niezależności sądów i niezawisłości sądów w państwie członkowskim. W przypadku naruszenia reguł praworządności mogą być stosowane bezpośrednio przez sądy krajowe właściwe przepisy Unii Europejskiej. Przeszkody stwarzane przez przepisy krajowe w realizacji celów sformułowanych w unijnym porządku prawnym powinny zostać pominięte przez sądy krajowe.