Artykuły

Opinia z badań poligraficznych w procesie karnym*

Kodeks postępowania karnego po nowelizacji z 2003 roku dopuszcza expressis verbis wykorzystanie badania poligraficznego w procesie karnym, tak w celach eliminacyjnych (art. 192a § 2 k.p.k.), jak i w celach dowodowych (art. 199a k.p.k.). Sąd Najwyższy w postanowieniu z 29 stycznia 2015 r. (sygn. I KZP 25/14) stwierdził, że „użyte przez ustawodawcę w art. 171 § 5 pkt 2 k.p.k. wyrażenie «w związku z przesłuchaniem» rozumieć należy w ten sposób, że omawiany zakaz dotyczy nie tylko samej czynności procesowej przesłuchania, ale również czynności pozostających w bezpośredniej relacji z przesłuchaniem”. Badanie poligraficzne wykonywane przez biegłego w ramach ekspertyzy nie może być bardziej „substytucyjne” wobec czynności procesowej przesłuchania, niż wynika to z samej istoty tego badania, w tym także wywiadu przedtestowego. Sąd Najwyższy stwierdził ponadto, że dowód z badań poligraficznych dostarcza „dowodu pomocniczego”. Z faktu, że badanie poligraficzne wykonywane może być w procesie karnym tylko w formie ekspertyzy, wynika szereg daleko idących konsekwencji, między innymi w zakresie procesu kwalifikacji ekspertów, formy decyzji organu sądowego (prokuratora, sądu) o wyznaczeniu takiego eksperta, określenia przedmiotu badania oraz sformułowania pytań, na które należy odpowiedzieć. Istotna jest także kwestia formy samej opinii oraz sposób jej dopuszczenia jako dowód w postępowaniu przed Sądem.