Artykuły

Poręczenie majątkowe po nowemu – kilka uwag na tle projektu nowelizacji Kodeksu postępowania karnego ze stycznia 2021 r.

W ostatnich latach ustawodawca nader często „reformuje” Kodeks postępowania karnego oraz inne ustawy karne. Nie byłoby w tym nic nadzwyczajnego, gdyby nie fakt, że znaczna część nowych regulacji prawnych stoi w sprzeczności z Konstytucją, prawem europejskim czy w końcu z ratio legis zmienianych instytucji prawnych. W rezultacie, w imię bliżej nieokreślonej „dobrej zmiany” wymiaru sprawiedliwości, system procesu karnego powoli, aczkolwiek w sposób stały, zaczyna podlegać swoistej korozji prawnej. Kolejnym krokiem w tym zakresie wydaje się być projekt, który trafił do prac parlamentarnych w styczniu 2021 r. jako autopoprawka o nr. druku 867A, obecnie od 21.05.2020 r. oczekuje na podpis Prezydenta RP. Główne zainteresowanie tym projektem w omawianym artykule odnosi się do instytucji poręczenia majątkowego, o której mowa w art. 266 Kodeksu postępowania karnego. Projektodawca wyszedł z założenia, że oskarżony lub inna osoba, która nie będzie dysponowała własnymi stosownymi środkami majątkowymi na złożenie poręczenia majątkowego, nie będzie mogła skorzystać z pomocy innych osób, które mogłyby przekazać stosowne środki na ten cel. Sąd lub prokurator będą mogli jednocześnie uzależnić przyjęcie poręczenia majątkowego od wykazania przez osobę składającą poręczenie źródła pochodzenia tego przedmiotu. Dość wskazać, że w przypadku gdy osoby te zorganizują lub przeprowadzą taką zbiórkę, będą podlegały odpowiedzialności karnej, za co grozi kara aresztu albo grzywny. Poniższe opracowanie zawiera krytyczne stanowisko wobec tej zaskakującej propozycji zmian, które zdaniem autora nie są zgodne z istotą instytucji poręczenia majątkowego w procesie karnym.