T eza glosowanej uchwały:

Popełnienie przez sprawcę przestępstwa w okresie próby wyznaczonym postanowieniem o warunkowym zwolnieniu z odbycia reszty kary pozbawienia wolności nie stanowi przewidzianej w art. 85 § 3 k.k. negatywnej przesłanki do orzeczenia kary łącznej obejmującej karę (kary łączne), z odbycia reszty której sprawca został warunkowo zwolniony oraz karę (kary łączne) za przestępstwo popełnione w okresie próby.

1. Glosowana uchwała dotyczy następującej sytuacji procesowej. Skazany został warunkowo przedterminowo zwolniony z odbycia reszty kar orzeczonych dwoma wyrokami łącznymi. W okresie próby w krótkim czasie popełnił trzy przestępstwa, w związku z czym odwołano warunkowe zwolnienie, a następnie został skazany za popełnienie tych przestępstw. Skazany złożył wniosek o wydanie wyroku łącznego, obejmującego kary łączne orzeczone w wyrokach, z odbycia których został warunkowo zwolniony (a następnie warunkowe zwolnienie odwołano) i karę łączną orzeczoną za przestępstwa, które popełnił w okresie próby.

W toku rozpoznania sprawy wyłoniło się zagadnienie prawne, czy popełnienie przestępstwa przez sprawcę w okresie próby wyznaczonym w związku z warunkowym przedterminowym zwolnieniem go z odbycia reszty kary pozbawienia wolności stanowi negatywną przesłankę w rozumieniu art. 85 § 3 k.k. orzeczenia kary łącznej pozbawienia wolności obejmującej karę, z której odbycia został warunkowo przedterminowo zwolniony, i karę orzeczoną za przestępstwo popełnione w okresie próby.

Cytowana wyżej teza uchwały Sądu Najwyższego, stanowiąca rozstrzygnięcie zagadnienia prawnego, zasługuje na aprobatę, jednak trzeba poczynić pewne zastrzeżenia, poprzedzone ukazaniem ewolucji przepisu art. 85 § 3 k.k.

2. Nowelizacja Kodeksu karnego, która weszła w życie 1 lipca 2015 r.Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. z 2015 r. poz. 396., gruntownie zmieniła instytucję łączenia kar i wyroku łącznego. Najbardziej radykalną modyfikacją było wyeliminowanie warunku temporalnego zbiegu przestępstw w postaci zapadnięcia wyroku co do któregoś z nich. Nowe przesłanki łączenia kar zostały ujęte tak liberalnie i szeroko, że biorąc pod uwagę nieprzekraczalne maksima kary łącznej, w pewnych warunkach procesowych, także zależnych od oskarżonego, dochodziłoby do jego bezkarności. Zapobiegać tym sytuacjom miał art. 85 § 3 k.k.

Zamiast dawnej cezury czasowej w postaci zapadnięcia chociażby nieprawomocnego wyroku ustawodawca wprowadził dwa ograniczenia temporalne łączenia kar. Pierwsze zawarte jest w § 2 art. 85, przewidującym, że łączone kary mają podlegać wykonaniu. Drugie zaś zawiera § 3 art. 85 k.k. Cele art. 85 § 3 k.k. zostały przedstawione w uzasadnieniu projektu ustawy nowelizacyjnej następująco: „Jedynym instrumentem wyłączającym w pewnym zakresie łączenie kar jednorodzajowych lub innych podlegających łączeniu jest proponowany art. 85 § 3 k.k., wedle którego podstawą orzeczenia jednej kary łącznej nie może być kara wymierzona za przestępstwo popełnione przed zakończeniem wykonywania innej kary podlegającej łączeniu oraz ta kara lub kara łączna, w skład której wchodzi. Ma on zapobiegać sytuacjom, w których skazany na surową karę pozbawienia wolności (jednostkową lub łączną), zbliżającą się do górnej granicy zagrożenia, przed zakończeniem odbywania aktualnej kary mógłby popełnić nawet przestępstwa o znacznej szkodliwości społecznej, a kary za nie wymierzone w ogóle lub jedynie w minimalnym stopniu wpływałyby (z uwagi na niemożność przekroczenia górnej granicy rodzajowej kary) na rozmiar kary pozostającej mu jeszcze do odbycia. Innym refleksem tej swoistej bezkarności byłby niewątpliwie fakt, że skazanym zależałoby w opisanej sytuacji na prawnym bądź nawet bezprawnym odwlekaniu w czasie zakończenia odbywania kary pozbawienia wolności. Po jej zakończeniu musieliby bowiem odbyć nową karę w całości. Zgodnie z propozycją art. 85 § 3 k.k. karą łączną nie będzie można objąć kary wymierzonej za przestępstwo popełnione przed zakończeniem wykonywania innej kary (łącznej), która podlegałaby według zasad ogólnych łączeniu. W tym wypadku projektodawca przewiduje zasadę wykonywania po sobie orzeczonych kar (kar łącznych)”Uzasadnienie Rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw, druk sejmowy nr 2393, s. 18–19..

Tak zarysowane cele nie znalazły odzwierciedlenia w treści art. 85 § 3 k.k., który został sformułowany w sposób niedoskonały. Pierwotnie przepis brzmiał: „Podstawą orzeczenia jednej kary łącznej nie może być kara wymierzona za przestępstwo popełnione po rozpoczęciu, a przed zakończeniem wykonywania innej kary podlegającej łączeniu z karą wykonywaną w chwili popełnienia przestępstwa lub karą łączną, w skład której wchodzi kara, która była wykonywana w chwili popełnienia czynu”. Błędem było użycie imiesłowu w formie „podlegającej” zamiast w formie „podlegająca”Zob. J. Majewski, Kodeks karny. Komentarz do zmian 2015, Warszawa 2015, s. 304., co utrudniało wykładnię przepisu zgodną z motywami projektodawcy.

Z powodu „nieprecyzyjnej” redakcji art. 85 § 3 k.k. wzbudził problemy wykładnicze. Pojawiły się dwie linie interpretacyjne. Pierwsza, uwzględniająca kontekst intencyjny, pomimo mankamentów redakcyjnych interpretowała przepis zgodnie z deklarowanym w uzasadnieniu projektu celemP. Kardas, (w:) W. Wróbel (red.), Nowelizacja prawa karnego 2015. Komentarz, Kraków 2015, s. 500–509; postanowienie SA w Szczecinie z 10 marca 2016 r., II AKz 68/16, KZS 2016, z. 5, poz. 50.. Druga linia interpretacyjna uznawała, że mankamenty redakcyjne uniemożliwiają wykładnię zgodną z intencją projektodawców, a nie można odstąpić od jednoznacznego rezultatu wykładni językowej, ze względu na zakaz wykładni rozszerzającej przepisu zaostrzającego odpowiedzialnośćJ. Majewski, Kodeks, s. 300–302, 304–306; zob. także wyrok SA we Wrocławiu z 30 marca 2016 r., II AKa 69/16, LEX nr 2039680. Wątpliwości co do brzmienia przepisu wyrażał także J. Giezek, Kilka uwag o modyfikacji podstaw wymiaru kary łącznej, (w:) P. Wiliński (red.), Obrońca i pełnomocnik w procesie karnym po 1 lipca 2015 r., Warszawa 2015, s. 405 i n..

W pierwotnym kształcie art. 85 § 3 k.k. obowiązywał do 14 kwietnia 2016 r. i, niespełna rok po uchwaleniu, został zmienionyUstawa z dnia 11 marca 2016 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. poz. 437.. Nowelizacja mała być odpowiedzią na problemy wykładnicze, co można wnosić z uzasadnienia projektu ustawy, w którym stwierdzono, że „propozycja ukształtowania na nowo treści dotychczasowego art. 85 § 3 wynika z uzasadnionych wątpliwości co do językowej poprawności obecnej redakcji”Uzasadnienie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw, druk sejmowy Sejmu VIII kadencji nr 207, s. 18–19.. A zatem deklarowany pierwotnie cel art. 85 § 3 miał być niezmieniony, chodziło jedynie o poprawne zredagowanie przepisu.

Dla większej przejrzystości przepis rozbito na dwie jednostki redakcyjne, nadając pierwszej z nich brzmienie: „Jeżeli po rozpoczęciu, a przed zakończeniem wykonywania kary lub kary łącznej sprawca popełnił przestępstwo, za które orzeczono karę tego samego rodzaju lub inną podlegającą łączeniu, orzeczona kara nie podlega łączeniu z karą odbywaną w czasie popełnienia czynu”.

Konsekwentnie pojawiły się dwie sprzeczne oceny nowej regulacji. Pierwsza uznawała, że przepis art. 85 § 3 wraz z dodanym § 3a „nie stanowi zmiany merytorycznej, lecz kolejną próbę dostosowania treści przepisu do stawianych mu celów”M. Gałązka, (w:) A. Grześkowiak (red.), K. Wiak (red.), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2017, s. 539. oraz że „normatywna istota oraz cel obowiązującego rozwiązania są identyczne jak regulacji przyjętej pierwotnie w art. 85 § 3 k.k.”P. Kardas, (w:) W. Wróbel (red.), A. Zoll (red.), Kodeks karny. Część ogólna, Tom I, Warszawa 2016, s. 475–476.. Wypowiadano także przeciwny pogląd, że, wbrew deklaracjom projektodawcy, zmiana nie ma charakteru redakcyjnego, ale merytorycznyD. Kala, M. Klubińska, Kara łączna i wyrok łączny, KSSiP 2017, Seria Metodyki, s. 76. Rozważania na temat pierwotnego kształtu art. 85 § 3 k.k. nie mają tylko waloru historycznego, gdyż przy przyjęciu, że na skutek błędnej redakcji wprowadzone w nim ograniczenia mają charakter iluzoryczny, będzie on w wielu sprawach przepisem względniejszym w rozumieniu art. 4 § 1 k.k..

Nadając nowe brzmienie artykułowi 85 § 3 k.k., ustawodawca, jak można sądzić, znowu nie dochował odpowiedniej staranności. Opisał objętą zakazem łączenia karę najpierw jako karę „po rozpoczęciu, a przed zakończeniem wykonywania ”, a następnie, w tym samym zdaniu, nazwał tę karę „odbywaną” (a nie „wykonywaną”). Co ciekawe, w § 3a użył w stosunku do tej kary formuły „wykonywana”. Także przed nowelizacją art. 85 § 3 tak określał tę karę. Pojawił się zatem problem, czy określenie kara „odbywana” stanowi dodatkowe doprecyzowanie przesłanki z art. 85 § 3 k.k., czy też nie ma ono normatywnego znaczenia i jest synonimem określenia kary, której wykonanie rozpoczęto i go nie zakończonoZob. postanowienie SN z 14 września 2017 r., I KZP 6/17, OSNKW 2017, nr 11, poz. 62..

Dodać trzeba, że w rozpatrywanym przez SN w niniejszej sprawie układzie procesowym, w sytuacji odwołania warunkowego przedterminowego zwolnienia, spełniony jest warunek opisany w art. 85 § 3 in principio – popełnienia przestępstwa „po rozpoczęciu, a przed zakończeniem wykonywania kary” oraz z art. 85 § 2 k.k. „kara podlegająca wykonaniu”, a zatem Sąd Najwyższy skupił się w uzasadnieniu uchwały na analizie przesłanki w postaci „kary odbywanej w czasie popełnienia czynu”.

Jeżeli chodzi o interpretację szczegółowej kwestii stanowiącej przedmiot glosowanego orzeczenia, a mianowicie czy okres warunkowego przedterminowego zwolnienia jest okresem, o którym mowa w art. 85 § 3, w orzecznictwie i piśmiennictwie prezentowane są sprzeczne stanowiska, w gruncie rzeczy uwzględniające kontekst intencyjny i nie. W pierwszą linię, uznającą, że w czasie korzystania z przedterminowego zwolnienia kara jest „odbywana” i nie podlega łączeniu w wyroku łącznym w sytuacji  opisanej w art. 85 § 3, wpisują się wyroki Sądów Okręgowych: w Jeleniej Górze z 1 sierpnia 2017 r., VI Ka 104/17, LEX nr 2361765, w Siedlcach z 26 lipca 2017 r., II Ka 805/16, LEX nr 2333437, w Legnicy z 25 maja 2017 r., II AKa 226/17, LEX nr 2346797, w Gliwicach z 16 grudnia 2016 r., VI Ka 1182/16, LEX nr 2202830, w Piotrkowie Trybunalskim z 13 września 2016 r., IV Ka 446/16, LEX nr 2140050 i Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 20 lipca 2017 r., II AKa 290/17, LEX nr 2382750 oraz z 13 października 2016 r., II AKa 388/16, LEX nr 2171141Zob. K. Janczukowicz, Łączenie kary za przestępstwo popełnione w trakcie warunkowego zwolnienia, Lex/el. 2018..

W przeciwną linię wpisują się wyroki Sądu Rejonowego w Olsztynie z 30 listopada 2017 r., VII K 925/17, LEX nr 2453870 i Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Północ z 31 marca 2017 r., IV K 788/16, LEX nr 2285299Tamże., choć Sądy orzekały w innej sytuacji i odwoływały się do kary przed wydaniem postanowienia o odwołaniu przedterminowego zwolnienia, dlatego też argumentacja dotyczy innych aspektów niż określenie „kara odbywana”.

Także w piśmiennictwie prezentowane są rozbieżne poglądy odnośnie do tego, czy okres warunkowego zwolnienia jest okresem, do którego odnosi się negatywna przesłanka wydania wyroku łącznegoZob. P. Kardas, (w:) Kodeks, s. 442–495; P. Hofmański, L. K. Paprzycki, A. Sakowicz, (w:) M. Filar (red.), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2016, s. 639–652; J. Lachowski, (w:) V. Konarska-Wrzosek (red.), Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2016, s. 470–471; S. Żółtek, (w:) M. Królikowski (red.), R. Zawłocki (red.), Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz, Tom II, Warszawa 2015, s. 493–494; J. Giezek, Kilka uwag o modyfikacji podstaw wymiaru kary łącznej, (w:) P. Wiliński (red.), Obrońca i pełnomocnik w procesie karnym po 1 lipca 2015 r. Przewodnik po zmianach, Warszawa 2015, s. 399 i n.; M. Bielski, Przesłanki wymiaru kary łącznej orzekanej w trybach wyroku skazującego i wyroku łącznego na tle nowego modelu kary łącznej, „Palestra” 2015, nr 7–8, s. 86 i n. Wnikliwie kwestię tę analizuje SN w postanowieniu o przekazaniu rozstrzygnięcia zagadnienia prawnego powiększonemu składowi, zob. postanowienie SN z 14 września 2017 r., I KZP 6/17. Wielu z wymienionych Autorów rozważa problem szerzej, odnosząc się do znaczenia terminów „kara podlegająca wykonaniu” i „po rozpoczęciu, a przed zakończeniem wykonywania kary”. Tymczasem w sprawie będącej przedmiotem uchwały te rozważania mogą być pominięte, gdyż, wobec odwołania przedterminowego zwolnienia, dylematy, czy zachodzą przesłanki z art. 85 § 2 i art. 85 § 3 in principio, są już rozwiązane. Spośród opinii przedstawicieli doktryny odwołujących się do przesłanki „odbywania kary” wskazać można pogląd D. Kali i M. Klubińskiej, uznający, że określenia „wykonywanie” i „odbywanie” kary nie mogą być uznane za synonimiczne i pierwsze jest nadrzędnym wobec drugiego, zob. D. Kala, M. Klubińska, Kara łączna, s. 76. Przeciwny pogląd wyraził D. Krakowiak, który zasadniczo postrzega te pojęcia synonimicznie, wskazując, że sam ustawodawca w zakresie zwrotów „kara odbywana” i „kara wykonywana” nie zachował dyrektywy konsekwencji terminologicznej, a zasada zakazu wykładni synonimicznej wiąże do czasu, gdy w samym akcie prawnym są wskazówki dla takiego rozumienia pojęć, zob. D. Krakowiak, Odbywanie kary poza zakładem karnym jako przesłanka zastosowania art. 85 § 3 k.k. – glosa do postanowienia SN z dnia 19 stycznia 2017 r., I KZP 12/16, Lex/el. 17..

3. Rozstrzygając zagadnienie prawne, Sąd Najwyższy słusznie przyznał pierwszeństwo wykładni językowej nad wykładnią funkcjonalną i względami aksjologicznymi.

Sąd Najwyższy uznał, że rezultat wykładni językowej jest jasny. Warunkiem wystąpienia negatywnej przesłanki z art. 85 § 3 k.k. jest to, aby sprawca popełnił czyn przestępny w czasie „odbywania” kary. Tymczasem art. 77 § 1 k.k. mówi o warunkowym zwolnieniu „z odbycia” reszty kary. Logicznie wykluczone jest przyjęcie, że przestępstwo popełnione w okresie próby jest popełnione w czasie „odbywania” kary, skoro sprawca „z odbywania” kary został zwolniony. Osoba zwolniona „z odbycia” kary jej nie odbywa. Zestawienie treści dwóch przepisów: art. 77 § 1 i art. 85 § 3 k.k. prowadzi do jednoznacznych wniosków. Wynik wykładni językowej jest jasny i zwalnia od prowadzenia wykładni na dalszych poziomachZ aprobatą należy odnieść się również do tezy SN, że jednoznaczny wynik wykładni językowej wręcz uniemożliwia prowadzenie wykładni na dalszych poziomach. Przeciwny pogląd wyrażono w postanowieniu SN z 14 września 2017 r., I KZP 6/17, w którym uznano, że „nawet jasny i oczywisty wynik wykładni językowej nie zwalnia z obowiązku odwołania się także do innych dyrektyw wykładni, dla sprawdzenia, czy rezultat analizy językowej nie jest nieracjonalny czy aksjologicznie nieakceptowalny”; SN wskazał także uchwałę składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 29 października 2012 r., I KZP 15/12, OSNKW 2012, nr 11, poz. 111 i uchwałę Sądu Najwyższego z 20 września 2007 r., I KZP 27/07, OSNKW 2007, nr 11, poz. 76..

Sąd Najwyższy przyznał, że ustawodawca zarówno na gruncie Kodeksu karnego, jak  i Kodeksu karnego wykonawczego niekonsekwentnie używa terminów „odbywanie” i „wykonywanie” kary, czego przykłady zawarte są w przywoływanych w orzeczeniu sprawach IKZP 6/17 oraz IKZP 12/16. Sąd Najwyższy jako egzemplifikację zamiennego stosowania tych terminów wskazał odnoszące się do tej samej instytucji przepisy art. 242 § 3 k.k. oraz art. 153 § 1 k.k.w. (w pierwszym mowa o „korzystaniu z przerwy w odbywaniu kary”, w drugim zaś o „udzieleniu przerwy w wykonaniu kary”). Jeszcze bardziej wymowną ilustracją jest art. 63 § 1 k.k.w., w którym oba określenia używane są zamiennie w jednym przepisie.

Pomimo niestaranności ustawodawcy w posługiwaniu się tymi określeniami nie ma jednak podstaw, aby traktować je jako synonimy i stwierdzać, że użycie przez ustawodawcę w końcowej części art. 85 § 3 k.k. terminu kara „odbywana” jest przypadkowe i nie ma merytorycznego znaczenia. Zakaz wykładni synonimicznej i wykładni per non est nie zostaje uchylony przez brak staranności ustawodawcy.

Intencje ustawodawcy wyrażone w uzasadnieniach projektów nowelizacji Kodeksu z 20 lutego 2015 r. i 11 marca 2016 r. są jasne (i zmierzają w przeciwnym kierunku niż teza glosowanej uchwały). Jednakże wypowiedź prawodawcy w art. 85 § 3 k.k. zarówno w wersji pierwotnej, jak i znowelizowanej 11 marca 2016 r. nie jest adekwatna do jego zamysłu. Kluczowe jest to, co ustawodawca powiedział, a nie to, co chciał powiedzieć. Rozbieżność między deklarowanymi celami art. 85 § 3 k.k. a jego ostatecznym brzmieniem nie powinna skłaniać interpretatora do rewizji sensu przepisu ustalonego za pomocą wykładni językowej. W glosowanej uchwale Sąd Najwyższy dał wyraz klasycznemu i ugruntowanemu przekonaniu, że w prawie karnym reguły językowe stanowią podstawę wykładni i wyznaczają jej granice.

4. Teza i uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego zasługiwałyby na pełną aprobatę, gdyby nie drobny błąd w przyjętych założeniach. Poczynić bowiem należy pewne zastrzeżenie. W glosowanej uchwale Sąd Najwyższy przyjął słuszne w rozpatrywanej sytuacji procesowej założenie, że art. 85 § 3 k.k. ustanawia wyjątek od zasady orzekania kary łącznej, a zatem nie można wykładać go rozszerzająco, i to w kierunku zaostrzenia jego represyjności, bo taki byłby rezultat wykluczenia możliwości orzekania kary łącznej pozbawienia wolności (strona 6 uzasadnienia uchwały). Założenie to jest słuszne nie tylko w rozpatrywanej sprawie, ale w każdej sytuacji łączenia bezwzględnych kar pozbawienia wolności. W takiej konfiguracji kara łączna istotnie stanowi dobrodziejstwo, a interpretacja przepisu zgodna z intencjami prawodawcy uniemożliwiałaby skazanemu skorzystanie z tego dobrodziejstwa, a zatem stanowiłaby niedopuszczalną wykładnię rozszerzającą na niekorzyść oskarżonego.

Założenie to jest jednak niesłuszne w przypadku łączenia kar różnorodzajowych. Gdyby skazany na krótką karę pozbawienia wolności w okresie próby wyznaczonym w związku z warunkowym przedterminowym zwolnieniem popełnił czyn o niewysokim stopniu społecznej szkodliwości, za który wymierzono karę ograniczenia wolności, przedstawiona w uchwale wykładnia art. 85 § 3 k.k. działałaby na niekorzyść skazanego. Po odwołaniu warunkowego zwolnienia sąd zawiadomiony w trybie art. 12 b k.k.w. stanąłby przed koniecznością połączenia kar różnorodzajowych, które ze swej istoty, w związku z koniecznością zamiany kary łagodniejszego rodzaju na karę surowszą, jest dla skazanego niekorzystne. W takiej sytuacji reguła in dubio pro reo nakazywałaby odmienną interpretację przepisu art. 85  § 3 k.k. niż wykładnia zaprezentowana w glosowanej uchwaleNa temat możliwości zastosowania zasady in dubio pro reo w procesie wykładni prawa karnego – zob. S. Tkacz, Z. Tobor, Interpretacja „na korzyść oskarżonego”, (w:) C. Martysz, Z. Tobor (red.), Studia z wykładni prawa, Bydgoszcz–Katowice 2008, s. 123 i n..

Biorąc pod uwagę wskazane zastrzeżenie, generalnie należy w pełni zaaprobować ideę prymatu wykładni językowej w prawie karnym. Glosowana uchwała może mieć jednak poważne konsekwencje, co oczywiście nie może obciążać interpretatorów, ale niefrasobliwego ustawodawcę.

5. Podzielenie argumentacji SN i uznawanie przez sądy, że okres korzystania z przedterminowego zwolnienia nie stanowi „odbywania” kary w rozumieniu art. 85 § 3 k.k. i w konsekwencji przyjęcie, że nie ma przeszkód do łączenia tej kary z karą wymierzoną za czyn popełniony w okresie zwolnienia może prowadzić do groźnych skutków. Zgodnie z wyrażanymi obawami będzie to oznaczać w pewnych wypadkach bezkarność lub wyjątkowe złagodzenie kary wobec skazanych, którzy nadużyli zaufania i w czasie warunkowego zwolnienia popełnili przestępstwo. Osoba odbywająca karę łączną 20 lat pozbawienia wolności, po 19 latach korzystająca z przedterminowego zwolnienia, popełniając w czasie zwolnienia przestępstwo, za które zostanie skazana na karę 4 lat pozbawienia wolności, niewiele ryzykuje, gdyż kara łączna i tak nie może przekroczyć 20 lat, co oznacza całkowity brak kary za nowy czynTakie obawy wyrażane były przez projektodawcę w cytowanym już uzasadnieniu ustawy nowelizacyjnej, zob. także postanowienie SN z 14 września 2017 r., IKZP 6/17, a także wyrok Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim z 13 września 2016 r., IV Ka 446/16, LEX nr 2140050.. Co więcej, nawet gdyby taka osoba popełniła zbrodnię, za którą zostałaby skazana na karę 25 lat pozbawienia wolności, kara łączna mogłaby maksymalnie wynosić 25 lat, z czego okres odbytej przez skazanego kary 19 lat zostałby już zaliczony na poczet kary łącznej, a więc ostatecznie kara (po odwołaniu zwolnienia i odbycia pozostałego roku) powiększyłaby się tylko o 5 lat. Oczywiście kary podlegają łączeniu, jeżeli podlegają wykonaniu, dlatego dla skazanego najlepiej byłoby do czasu wydania wyroku łącznego odwlekać (miejmy nadzieję, że nie przez ucieczkę z zakładu karnego) wykonanie kary podlegającej łączeniu.

6. Na koniec jeszcze jedna uwaga na temat przepisów intertemporalnych związanych z nowelizacją instytucji wyroku łącznego. Ustawodawca, uchwalając art. 19 ust. 1 ustawy nowelizacyjnejArt. 19 ust. 1 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2015 r. poz. 396). Przepis brzmi: „Przepisów rozdziału IX ustawy, o której mowa w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, nie stosuje się do kar prawomocnie orzeczonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, chyba że zachodzi potrzeba orzeczenia kary łącznej w związku z prawomocnym skazaniem po dniu wejścia w życie niniejszej ustawy”., niestety spowodował sytuację, że w pewnych warunkach opłaca się popełnić przestępstwo. Skazany odbywający np. karę łączną w wysokości 15 lat i kary jednostkowe w wysokości 25 lat i 8 lat, orzeczone prawomocnymi wyrokami przed 1 lipca 2015 r., którego kary nie mogły być połączone z powodu restrykcyjnego warunku nieprzedzielenia pozostających w zbiegu przestępstw chociażby nieprawomocnym wyrokiem co do któregokolwiek z nich, musi odbywać kary kolejno. Jeżeli jednak popełniłby przestępstwo, za które wyrok uprawomocni się po 1 lipca 2015 r., to art. 19 ust. 1 umożliwi zastosowanie znowelizowanych przepisów (jako względniejszych) i połączenie dawnych kar (oraz dodanie do nich jeszcze nowej kary) w karę łączną w wysokości 25 lat. Oznacza to premię za popełnienie przestępstwa w postaci faktycznego darowania kary 23 lat pozbawienia wolności (i jeszcze kary za nowe przestępstwo). Przy przyjęciu, jak w glosowanej uchwale, że kara za przestępstwo popełnione w czasie przedterminowego zwolnienia może podlegać łączeniu z karą, z której skazany został zwolniony, może się okazać, że w czasie zwolnienia niektórym skazanym opłaca się popełnić przestępstwo, co jest konstatacją przerażającą. Brak staranności legislacyjnej spowodował powstanie sytuacji, w której czasem opłaca się uciec z zakładu karnego lub w inny sposób odwlekać wykonanie kary do końca i czasem opłaca się popełnić przestępstwo. Nie można stosować jednak żadnej „kreatywnej” wykładni, żeby naprawić błędy ustawodawcy. Może to zrobić tylko on sam. Dlatego orzeczenie, oparte na klasycznych zasadach prawa karnego, dające bezwzględne pierwszeństwo wykładni językowej zasługuje na aprobatę.