W konferencji uczestniczyli adwokaci, prokuratorzy i sędziowie, m.in. adw. Jerzy Zięba, członek Prezydium NRA, adw. Edward Rzepka, dziekan ORA w Kielcach, adw. Jerzy Naumann, adw. Radosław Baszuk, wiceprezes Wyższego Sądu Dyscyplinarnego, prof. UWr dr hab. Jerzy Skorupka.

Gości powitali prof. UWr dr hab. Włodzimierz Gromski, dziekan Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego i adw. Andrzej Grabiński, dziekan ORA we Wrocławiu, który mówił o potrzebie ochrony bezwzględnego charakteru tajemnicy adwokackiej, wskazując, że obecnie może ją uchylić sąd, co sprawia, że ma ona charakter względny. Zdaniem adw. Grabińskiego powinno się podejmować działania lobbujące, by tajemnica adwokacka miała charakter bezwzględny, bo tylko wówczas klienci będą się czuli bezpiecznie. Z kolei adw. prof. UWr dr hab. Jacek Giezek, przewodniczący Komisji Etyki Zawodowej przy NRA, podkreślił, że konferencja nie ma na celu zniesienia tajemnicy adwokackiej, lecz wymianę opinii o jej istocie.

Prof. UAM dr hab. Paweł Wiliński poproszony został o omówienie tematu „Konstytucyjne podstawy tajemnicy związanej z wykonywaniem zawodów zaufania publicznego”. W jego przekonaniu w dyskursie prawniczym mitologizuje się Konstytucję, szukając w niej przepisów będących fundamentem konkretnych instytucji. Natomiast, w jego opinii, Konstytucja jest zbiorem wartości, które należy chronić, i instrumentów do rozstrzygania kolizji interesów. Wartości zawarte w Konstytucji chronią przede wszystkim prawa klientów prawników, czyli pomagają realizować zadania zawodów zaufania publicznego, a nie służą budowaniu etosu zawodowego.

Adwokat prof. Giezek nawiązał do uchwały, jaką przyjęła Naczelna Rada Adwokacka 22 listopada 2014 r. podczas zebrania plenarnego w Krakowie. Przypomina się w niej o bezwzględnym charakterze tajemnicy adwokackiej. Prelegent przyznał, że brał udział w powstawaniu tej uchwały, ale ma wątpliwości, czy zawarta w niej dychotomia „względna” i „bezwzględna” nie jest myląca. Zdaniem adw. prof. Giezka istotą tajemnicy adwokackiej jest relacja między adwokatem a klientem. Artykuł 6 Prawa o adwokaturze (Poa) mówi o tym, że adwokat jest zobowiązany do zachowania w tajemnicy wszystkiego, czego dowiedział się w związku z udzielaniem pomocy prawnej. Ale już paragraf 19 Kodeksu etyki mówi, że adwokat ma chronić informacje przed niepożądanym wykorzystaniem. Zastanawiał się więc, czy istnieje pożądany sposób wykorzystania i czy można wykorzystać informację, nie ujawniając jej? Zdaniem prelegenta podział na bezwzględną i względną tajemnicę jest zbędny, bo tajemnica jest naruszana w relacjach wewnętrznych – gdy adwokat wykorzystuje informacje za zgodą klienta. Może być też naruszana z zewnątrz, zgodnie z art. 180 § 2 k.p.k. – „Skłonny byłbym przyjąć, że naruszanie tajemnicy adwokackiej od zewnątrz w każdej sytuacji powinno być zabronione” – powiedział, dlatego art. 180 § 2 k.p.k., który narusza z zewnątrz tajemnicę, trzeba by było skreślić.

Sędzia Wojciech Kociubiński z Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu podkreślał, że oskarżony ma prawo wymagać od adwokata zachowania w tajemnicy informacji, które mu powierzył, oraz oczekiwać skuteczności obrony. Sędzia przypomniał, że obowiązkiem adwokata jest ujawniać w procesie to, co jest dla oskarżonego korzystne, a zachować w tajemnicy to, co niekorzystne. Stąd tajemnica adwokacka jest bezwzględna tylko w tej części, w której informacje są dla klienta obciążające.

Adwokat Andrzej Malicki, członek NRA, mówił o dysponowaniu tajemnicą adwokacką oraz jej granicami z perspektywy adwokackiej. Stwierdził, że źródłem tajemnicy jest nie tylko prawo, lecz również etyka zawodowa. Podkreślił, że jego zdaniem tajemnica adwokacka ma charakter bezwzględny, stąd uczestniczył w tworzeniu projektu uchwały przyjętej 22 listopada przez NRA.

Adwokat prof. Piotr Kardas, członek NRA, omawiał przepisy dotyczące tajemnicy adwokackiej oraz sytuacje kolizyjne z nią związane. Jego zdaniem art. 180 § 2 k.p.k. nie narusza konstytucyjnego standardu, ponieważ z Konstytucji wynika, że ochrona tajemnicy adwokackiej ma charakter względny. Z kolei źródłem ochrony tajemnicy obrończej jest zakorzenione w Konstytucji prawo do obrony. I o ile z art. 6 Poa wynika bezwzględny zakaz ujawniania tajemnicy adwokackiej, o tyle nie można nie brać pod uwagę regulacji dopełniających – czyli art. 180 § 2, pamiętając przy tym, że to odstępstwo od zasady ochrony tajemnicy ma charakter wyjątkowy. Jednakowoż, zdaniem adw. prof. Kardasa, stanowisko, według którego tajemnica adwokacka ma charakter bezwzględny, nie jest błędne, bo ma ona taki charakter w odniesieniu do sfery wewnętrznej. Prelegent mówił też o potrzebnych regulacjach dotyczących zgody klienta na ujawnianie informacji przekazanych adwokatowi. Trzeba bowiem pamiętać, że nie dotyczą one wyłącznie samego klienta – zawierają też informacje o innych osobach, które mają swoje prawa. Zgoda klienta jest więc instrumentem o ograniczonym zakresie działania, a regulacje powinny mówić o tym, jak chronić informacje dotyczące kogoś, kto nie jest mandantem adwokata.

Adwokat dr Małgorzata Kożuch, członek NRA, zwróciła uwagę, że nasz system prawny jest multicentryczny. Stąd mówiąc o tajemnicy adwokackiej, należy brać pod uwagę wiele przepisów. Prelegentka podkreślała, że tajemnica adwokacka jest elementem demokratycznego państwa prawa i jest chroniona przez zawodowe organy samorządowe. U podstaw tajemnicy adwokackiej stoi człowiek i jego prawa, które poprzez nią chcemy mu zagwarantować. Adwokat dr Kożuch zwróciła jednak uwagę, że istnieją sytuacje trudne, tak jak w przypadku interesu wielu podmiotów – np. gdy adwokat, chroniąc swojego klienta, musi zachować w tajemnicy np. informacje o jego szkodliwej działalności wobec środowiska.

Ostatnim prelegentem był adw. dr Łukasz Chojniak, rzecznik dyscyplinarny IA w Warszawie, który powiedział, że literalne rozumienie art. 6 Poa nie wytrzymuje dziś krytyki. Istnieje jeszcze wykładnia funkcjonalna tego przepisu. Adwokat może uzyskać informacje negatywne i pozytywne dla klienta. O bezwzględności tajemnicy mówimy – zdaniem prelegenta – w odniesieniu do negatywnych informacji. Jak odróżnić informację pozytywną od negatywnej? Jeśli istnieje cień wątpliwości, czy dana informacja może zaszkodzić klientowi, należy ją objąć tajemnicą – uważa adw. dr Chojniak.

Szersza relacja na stronie adwokatura.pl