Wydanie 01/2024

Palestra
01/2024

Szanowni Czytelnicy!

Pierwszy numer „Palestry” w 2024 r. rozpoczyna obchody 100-lecia Pisma Adwokatury Polskiej, do czego nawiązuje również okładka Czasopisma, której motyw będzie obecny przez cały rok trwania obchodów tej okrągłej setnej rocznicy powstania „Palestry”. W aktualnym numerze „Palestry” znajdują się artykuły: adw. Krzysztofa Żochowskiego pt. Władza symboliczna prawników w ujęciu Pierre’a Bourdieu, adw. dr. Andrzeja Malickiego we współautorstwie z apl. adw. Przemysławem Krawczykiem pt. Zagadnienia węzłowe postępowania lustracyjnego. Konieczność zmiany ustawy czy praktyki jej stosowania?, adw. dr Magdaleny Matusiak-Frącczak pt. Zabezpieczenie roszczenia w sprawach o kredyt frankowy po wyroku Trybunału Sprawiedliwości w sprawie C-287/22 YQ i RJ v. Getin Noble Bank S.A., mgr. Pawła Dyrduła pt. Wykorzystanie Distributed Ledger Technology do prowadzenia rejestru akcjonariuszy prostej spółki akcyjnej, a także mgr. Marcina Sowały pt. Udział mediów w rozprawie w procesie karnym jako wyraz społecznej kontroli wymiaru sprawiedliwości. Ponadto w numerze 12/2023 „Palestry” znajduje się glosa Jakuba Bródki pt. Złożenie wniosku o wszczęcie egzekucji po śmierci dłużnika jako przykład oczywiście niecelowego wszczęcia postępowania egzekucyjnego. Glosa do uchwały SN z 27.01.2022 r. (III CZP 36/22), jak również omówienie orzecznictwa dokonane przez adw. Marka Antoniego Nowickiego adw. Marek Antoni Nowicki pt. Uchylenie przez Izbę Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego (IKNSP) na skutek skargi nadzwyczajnej prokuratora generalnego prawomocnego wyroku w sprawie o zniesławienie wydanego dziesięć lat wcześniej na korzyść skarżącego. Wałęsa przeciwko Polsce (wyrok – 23 listopada 2023r., Izba (Sekcja I), skarga nr 50849/21). Na Czytelników czeka także w dziale Forum adwokackie tekst adw. Przemysława A. Barchana we współautorstwie z adw. Piotrem Warchołem pt. Dobre praktyki dotyczące cyberbezpieczeństwa w działalności kancelarii adwokackich i pracy adwokata – wprowadzenie.

Redaktor naczelny: Michał Bieniak; Sekretarz redakcji: Adam Kozień;

Redaktor języka angielskiego: Anna Setkowicz;

Członkowie Kolegium Redakcyjnego: Stanislav Balik, Zbigniew Banaszczyk, Jacek Barcik, Wojciech Bergier, Michał Bieniak, Józef Forystek, Piotr Fiedorczyk, Lech Gardocki, Paweł Gieras, Roman Hauser, Joseph Hoffmann, Krzysztof Kostański, Andrzej Kubas, Jan Kuklewicz, Katalin Ligeti, Erik Luna, Frank Meyer, Kamila Mrozek, Dariusz Mucha, Marek Antoni Nowicki, Piotr Ochwat, Szymon Pawelec, Krzysztof Piesiewicz, Piotr Piesiewicz, Krzysztof Pietrzykowski, Jerzy Pisuliński, Paweł Podrecki, Janusz Raglewski, Anna Rakowska-Trela, Stanisław Rymar, Marek Safjan, Philippe Sands, Piotr Sendecki, Elżbieta Skowrońska, Tomasz Sójka, Monika Strus-Wołos, Maciej Szpunar, Dobrosława Szumiło-Kulczycka, Dariusz Świecki, Jaromir Tauchen, Stephen C. Thaman, Andrzej Tomaszek, Józef Wójcikiewicz, Maria Zabłocka, Stanisław Zabłocki, Jerzy Zajadło, Piotr Zientarski, Jerzy Zięba

Pobierz wersję PDF

Pełny spis treści

Palestra 01/2024, s. 5 - 6

DOI: 10.54383/0031-0344.2024.01.1

100 lat

Michał Bieniak

Palestra 01/2024, s. 7 - 19

DOI: 10.54383/0031-0344.2024.01.2

Władza symboliczna prawników w ujęciu Pierre’a Bourdieu

Krzysztof Żochowski

Adwokaci wraz z przedstawicielami pozostałych zawodów prawniczych dzierżą swoistą władzę nad prawem i przez prawo. Władza ta wynika z uplasowania się prawników pomiędzy tekstem prawa a rozstrzygnięciem – z kompetencji do wskazywania, jak rozumieć przepis oraz oceny zgodności konkretnych przypadków z prawem. Władza symboliczna ze swej istoty pozostaje nierozpoznana ani przez prawników, ani w społeczeństwie, co jest elementem jej siły.

Palestra 01/2024, s. 20 - 48

DOI: 10.54383/0031-0344.2024.01.3

Zagadnienia węzłowe postępowania lustracyjnego. Konieczność zmiany ustawy czy praktyki jej stosowania?

Andrzej Malicki
Przemysław Krawczyk

ABSTRAKT Autorzy w tym artykule poruszają niezwykle delikatną i mocno kontrowersyjną kwestię postępowań lustracyjnych. Jakkolwiek – w pewnym stopniu – zrozumiałe jest, że nastroje społeczne względem osób lustrowanych bywają różne, na uwadze mieć trzeba to, że nie jest rolą organów państwa ślepe pod-dawanie się vox populi, ale powinny one ze swej strony zapewnić najwyższy stopień realizacji gwarancji przysługujących człowiekowi i obywatelowi. W niniejszym artykule omówione zostały takie zagadnienia jak: pojęcie lustracji, charakter „pracy”, „współpracy” oraz „pomocy” w organach państwa, świadomość pracownika, współpracownika i pomocnika, charakter postępowania lustracyjnego, prawo do obrony w postępowaniu lustracyjnym oraz negatywne przesłanki procesowe w postępowaniu lustracyjnym. Prowadzone tutaj rozważania pozwalają dojść do wniosku, że obecne regulacje prawne – jeśli źle wykładane – prowadzić mogą do naruszenia elementarnych praw przysługujących jednostce. Zdarzyć się bowiem może, że tylko formalne podejście w sprawach lustracyjnych może prowadzić do wydania oczywiście niesprawiedliwego rozstrzygnięcia, a więc uchybienia konstytucyjnym obowiązkom sądów powszechnych, które mają w świetle art. 175 ust. 1 Konstytucji RP .

Palestra 01/2024, s. 49 - 59

DOI: 10.54383/0031-0344.2024.01.4

Zabezpieczenie roszczenia w sprawach o kredyt frankowy po wyroku Trybunału Sprawiedliwości w sprawie C-287/22 YQ i RJ v. Getin Noble Bank S.A.

Magdalena Matusiak-Frącczak

ABSTRAKT W dniu 15.06.2023 r. Trybunał Sprawiedliwości wydał wyrok w sprawie C-287/22 YQ i RJ v. Getin Noble Bank S.A. Rozważania tego wyroku koncentrują się wobec problematyki zabezpieczenia roszczeń w sprawach dotyczących kre-dytów we frankach szwajcarskich. Jakkolwiek państwom członkowskim Unii Europejskiej przysługuje swoboda w kształtowaniu procedury dochodzenia takich roszczeń, to jednak przepisy proceduralne powinny respektować zasadę skuteczności. Zawieszenie płatności rat kredytowych na czas trwania postępowania w spra-wie o stwierdzenie nieważności umowy kredytu stanowi realizację tej zasady.

Palestra 01/2024, s. 60 - 71

DOI: 10.54383/0031-0344.2024.01.5

Wykorzystanie Distributed Ledger Technology do prowadzenia rejestru akcjonariuszy prostej spółki akcyjnej

Paweł Dyrduł

ABSTRAKT W artykule autor poddaje analizie możliwość zastosowania technologii reje-stru rozproszonego do prowadzenia rejestru akcjonariuszy w polskim prawie handlowym. Jako źródło rozważań autor przyjął nowo dodaną do polskiego porządku prawnego prostą spółkę akcyjną, w której rejestr akcjonariuszy może być prowadzony właśnie z wykorzystaniem analizowanej technologii. Poczy-nione rozważania ukierunkowane są na przedstawienie zalet oraz wyzwań, z którymi musi się zmierzyć nowa technologia, a także na przedstawienie możli-wości jej stosowania w amerykańskim prawie spółek.

Palestra 01/2024, s. 72 - 89

DOI: 10.54383/0031-0344.2024.01.6

Udział mediów w rozprawie w procesie karnym jako wyraz społecznej kontroli wymiaru sprawiedliwości

Marcin Sowała

ABSTRAKT Celem artykułu było zbadanie, jak wygląda ewolucja unormowań odnoszących się do udziału mediów w rozprawie (art. 357 k.p.k.). Media uznaje się za najlepszy środek w sprawowaniu przez naród kontroli wymiaru sprawiedliwości. Aby zrealizować ten cel, skonstruowano problem badawczy, który zawierał się w pytaniu, jak kształtuje się ewolucja uprawnień przedstawicieli mediów do udziału w rozprawie i w jakim kierunku zmierzają dokonywane w tym zakresie zmiany. Autor postawił hipotezę, że zmiany legislacyjne w zakresie uprawnień przedstawicieli mediów zmierzają w kierunku coraz to szerszej transparentności rozprawy. W celu zweryfikowania tej hipotezy autor posłużył się metodą historyczno-prawną. Publikacja składa się z czterech części. W pierwszej omówiono zasadę jawności i poruszono kwestię udziału czynnika społecznego w wymiarze sprawiedliwości. Dalej wskazano negatywne aspekty udziału dziennikarzy w rozprawie. Kolejne dwie części stanowią dogłębną analizę art. 357 k.p.k. przed nowelizacją i po nowelizacji. Analiza tych zagadnień pozwoliła ustalić, że prawodawca zmierza w kierunku zwiększania dostępu przedstawicieli mediów do rejestrowania przebiegu rozprawy i poszerzania kontroli społecznej sądownictwa.

Palestra 01/2024, s. 90 - 102

DOI: DOI: 10.54383/0031-0344.2024.01.7

Złożenie wniosku o wszczęcie egzekucji po śmierci dłużnika jako przykład oczywiście niecelowego wszczęcia postępowania egzekucyjnego. Glosa do uchwały SN z 27.01.2022 r. (III CZP 36/22)

Jakub Bródka

UCHWAŁA SĄDU NAJWYŻSZEGO Z 27.01.2022 R. (III CZP 36/22) Złożenie przez wierzyciela wniosku egzekucyjnego przeciwko zmarłemu dłużnikowi stanowi oczywiście niecelowe wszczęcie postępowania egzekucyjnego w rozumieniu art. 30 ustawy z 28.02.2018 r. o kosztach komorniczych. ABSTRAKT Przedmiotem glosy jest uchwała SN z 27.01.2022 r. (III CZP 36/22), w której uznano, że wszczęcie postępowania egzekucyjnego wobec dłużnika, który zmarł przed wszczęciem egzekucji, jest oczywiście niecelowym wszczęciem postępowania egzekucyjnego. W glosowanej uchwale Sąd Najwyższy opowie-dział się za obiektywną wykładnią art. 30 u.k.k., wskazując, że brak jest pod-staw do wyciągnięcia wniosku, aby organ egzekucyjny miał badać stopień staranności wierzyciela, a sama oczywista niecelowość wszczęcia postępowania egzekucyjnego ma charakter obiektywny i nie wymaga szczególnej analizy przez komornika sądowego. Autor zasadniczo nie zgadza się z omawianą uchwałą Sądu Najwyższego. Wskazuje, że przyczyni się ona do daleko idącego rozszerzenia zastosowania art. 30 u.k.k. przez SN bez uwzględnienia zróżnicowanego charakteru podmiotowego wierzycieli oraz pominięcia znaczenia kwalifikatora „oczywistości” przy ocenie niecelowości wszczęcia postępowania egzekucyjnego. Ponadto Sąd Najwyższy rozszerzył zakres zastosowania opłaty egzekucyjnej będącej obowiązkiem publicznoprawnym, naruszając wykładnię in dubio pro liberate. Niniejsza glosa pokazuje, że ocena, czy doszło do oczywiście niecelowego wszczęcia postępowania, powinna mieć charakter subiektywny, czyli zakładający ocenę przez organ egzekucyjny, czy wierzyciel zachował należytą staranność, kierując wniosek o wszczęcie egzekucji. Obiektywna wykładnia art. 30 u.k.k. prowadzi do wypaczenia, w przypadku zgonu dłużnika, kwalifikowanej formy niecelowości i do pokrzywdzenia wierzyciela. Nawet przy zachowaniu należytej staranności zostanie wobec niego zastosowana dotkliwa sankcja kosztowa ze względu na oderwanie sankcji kosztowej z art. 30 u.k.k. od oceny postępowania strony egzekwującej. Obciążenie wierzyciela opłatą egzekucyjną powinno mieć charakter wyjątkowy i nadzwyczajny, a glosowana uchwała błędnie przedmiotowo rozszerzyła jego zastosowanie.

Palestra 01/2024, s. 103 - 120

DOI: 10.54383/0031-0344.2024.01.8

Uchylenie przez Izbę Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego (IKNSP) na skutek skargi nadzwyczajnej prokuratora generalnego prawomocnego wyroku w sprawie o zniesławienie

Marek Antoni Nowicki

Uchylenie przez Izbę Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego (IKNSP) na skutek skargi nadzwyczajnej prokuratora generalnego prawomocnego wyroku w sprawie o zniesławienie wydanego dziesięć lat wcześniej na korzyść skarżącego. Wałęsa przeciwko Polsce [wyrok – 23 listopada 2023 r., Izba (Sekcja I), skarga nr 50849/21]

Palestra 01/2024, s. 121 - 132

DOI: 10.54383/0031-0344.2024.01.9

Dobre praktyki dotyczące cyberbezpieczeństwa w działalności kancelarii adwokackich i pracy adwokata – wprowadzenie

Przemysław Barchan
Piotr Warchoł

ABSTRAKT Postępująca transformacja cyfrowa branży prawnej jest zjawiskiem nieodwracalnym, warunkującym działalność kancelarii prawnych niezależnie od ich wielkości. Proces ten niesie za sobą również wiele zagrożeń związanych z bez-pieczeństwem infrastruktury informatycznej oraz bezpieczeństwem i poufnością danych znajdujących się w posiadaniu adwokata. W świecie cyfrowym przed ochroną tajemnicy adwokackiej stoi szereg wyzwań nie tylko natury prawnej, ale również technicznej i organizacyjnej. Niniejszy artykuł stanowi zwięzłe przedstawienie Dobrych praktyk dotyczących cyberbezpieczeństwa w działalności kancelarii adwokackich i pracy adwokata (dalej: Dobre praktyki), które są jedną z odpowiedzi Naczelnej Rady Adwokackiej na wzrastającą liczbę cyberzagrożeń oraz potrzebę podnoszenia świadomości środowiska adwokackiego w zakresie cyberhigieny.

Palestra 01/2024, s. 133 - 134

DOI: 10.53838/0031-0344.2024.01.10

Rzymskie wzory dobrej legislacji

Maria Zabłocka

Palestra 01/2024