Pieniactwo sądowe rozumiane jako zamiłowanie do procesowania się z najbłahszego nawet powodu stało się plagą szlacheckiego wymiaru sprawiedliwości w XVIII wieku. Dynamiczny wzrost liczby spraw w szlacheckich sądach obserwowano już w okresie wcześniejszym, jednak dopiero w ostatnim stuleciu istnienia Rzeczypospolitej szlacheckiej możemy mówić o pełnym rozkwicie pieniactwa.