Problematyka dzieł osieroconych – uwagi na gruncie prawa polskiego i rozwiązań światowych
Problem istnienia utworów osieroconych to zwłaszcza w kontekście szybkiego rozwoju nowych technologii spory problem prawny. W chwili obecnej w coraz większej grupie państw trwają prace nad uregulowaniem tego ważkiego zagadnienia. Podejmowane są także próby stworzenia regulacji na poziomie Unii Europejskiej.
W zbiorach instytucji publicznych lub osób prywatnych znajdować się mogą dzieła nieznanego autorstwa, które powinny „ujrzeć światło dzienne” ze względu na swoje wysokie walory artystyczne. Z powodów praktycznych, w celu nakreślenia problemów, jakie mogą powstać przy próbie skorzystania z utworu osieroconego, w niniejszym artykule skupię się na utworach, które mogą podlegać reżimowi trzech polskich ustaw prawnoautorskich:
1) ustawy z 29 marca 1926 r. o prawie autorskim,
2) ustawy z 10 lipca 1952 r. o prawie autorskim,
3) ustawy obowiązującej obecnie, z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
W dalszej części artykułu omówione zostaną uregulowania przyjętej 25 października 2012 r. dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/28/UE w sprawie niektórych dozwolonych sposobów korzystania z dzieł osieroconych, a także pokrótce przybliżona zostanie kanadyjska regulacja dotycząca omawianego tematu.