Artykuł koncentruje się na analizie zagadnienia upatrywania w znanych przypadkach Rzymianek prekursorek współczesnych adwokatek. Włączanie antycznych postaci do grona kobiet, których zmagania o dopuszczenie do możliwości reprezentowania innych czy kariery prawniczej stały się powszechnie znane, budzi jednak poważne wątpliwości. Pogłębiona analiza źródeł i nakreślenie kontekstu społeczno-obyczajowego stanowiącego ramy działalności kobiet w procesie na gruncie prawa rzymskiego nie pozwalają na uznanie, że słynne Rzymianki – Maesia, Hortensja czy Afrania/Carfania – mogą zasadnie zostać włączone do grona kobiet walczących o równe szanse w dostępie do zawodów prawniczych. Nie oznacza to jednak, że ich postawa nie stanowi wyrazu odwagi, jaką z pewnością się wykazały, podążając drogą nieco inną niż ta oczekiwana społecznie. Tym niemniej, warto się zastanowić, czy to nie tradycyjna rola rzymskich kobiet, wyznaczana w przeważającej mierze przez oczekiwaną od nich troskę o najbliższych, nie stała się swoistą przepustką do reprezentacji innych w postępowaniach sądowych.