Artykuły
4/2016Sądowa kontrola konstytucyjności prawa. Kilka uwag o kompetencjach sądów powszechnych do bezpośredniego stosowania Konstytucji
Artykuł stanowi analizę kompetencji sądów powszechnych oraz sądów administracyjnych do dokonywania kontroli konstytucyjności aktów prawnych. Począwszy od analizy charakteru prawnego orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego, w szczególności różnic pomiędzy wyrokami stwierdzającymi niezgodność z określonymi wzorcami konstytucyjnymi, a tzw. wyrokami zakresowymi i wyrokami interpretacyjnymi, przez omówienie ciążącej na sądach powinności bezpośredniego stosowania Konstytucji jako nadrzędnego prawa Rzeczypospolitej Polskiej oraz zagadnienia domniemania konstytucyjności, artykuł prowadzi do konkluzji, iż sądy powszechne i administracyjne są zobligowane do dokonywania kontroli konstytucyjności prawa stanowionego. Sądy powszechne i sądy administracyjne w pierwszej kolejności powinny poszukiwać formuły wykładni danej regulacji, gwarantującej jej zgodność z Konstytucją oraz respektować konieczność bezpośredniego stosowania Konstytucji; w przypadku, gdy zabiegi, te nie mogą zagwarantować zgodności normy z Konstytucją, mają zaś obowiązek odmówić zastosowania tejże normy, chyba że zagadnienie jej konstytucyjności było już przedmiotem rozstrzygnięcia Trybunału Konstytucyjnego. Artykuł ten zawiera zarys modelu kontroli konstytucyjności aktów prawnych przez sądy powszechne i sądy administracyjne. Tak naszkicowany model nie podważa w żadnym zakresie wyłącznych kompetencji derogacyjnych Trybunału Konstytucyjnego, uruchamianych w trybie procedury abstrakcyjnej kontroli konstytucyjności norm prawa stanowionego.