Lech Gardocki
prof. dr hab., sędzia
ORCID: 0000-0002-3515-8188
e-mail: lgardocki@swps.edu.pl
Działalność naukowa
Profesor nauk prawnych (ur. 13.04.1944 r. w Rydzewie, pow. kolneński ), sędzia Sądu Najwyższego od 1996 r. (od 2011 r. sędzia SN w stanie spoczynku). Od 17.10.1998 r. do 18.10.2010 r. Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego i z urzędu przewodniczący Trybunału Stanu. Obecnie zatrudniony jako profesor w SWPS Uniwersytecie Humanistycznospołecznym w Warszawie, gdzie pełni funkcję Kierownika Katedry Prawa Publicznego.
Działalność zawodowa
W latach 1961-1966 odbył studia prawnicze na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. Był uczniem Igora Andrejewa. W 1969 r. zdał egzamin sędziowski. W 1971 r. uzyskał stopień doktora nauk prawnych, na podstawie pracy zatytułowanej Przestępstwa służbowe w ustawodawstwach państw socjalistycznych. W 1979 r. został doktorem habilitowanym w dziedzinie prawa karnego na podstawie pracy „Zagadnienia internacjonalizacji odpowiedzialności karnej za przestępstwa popełnione za granicą”. Za pracę tę otrzymał Pierwszą Nagrodę w konkursie „Państwa i Prawa” na najlepsze prace doktorskie i habilitacyjne. Po habilitacji został zatrudniony na stanowisku docenta Uniwersytetu Warszawskiego.
W 1991 r. został powołany na stanowisko profesora nadzwyczajnego na Uniwersytecie Warszawskim. Rok później otrzymał tytuł naukowy profesora nauk prawnych nadany przez prezydenta Lecha Wałęsę.
Pod jego kierunkiem stopień naukowy doktora uzyskali: Andrzej Fronczak, Zbigniew Jędzrzejewski, Iwona Gierula, Zbigniew Jędrzejewski, Piotr Kładoczny, Grzegorz Miśkiewicz, Jarosław Wyrembak i Sławomir Żółtek.
Należał do PZPR, z członkostwa w partii zrezygnował po wprowadzeniu stanu wojennego w dniu 18.12.1981 r.
Od 4.07.1996 r. orzekał jako sędzia Sądu Najwyższego w Izbie Karnej. 17.10.1998 r. po raz pierwszy objął urząd pierwszego prezesa Sądu Najwyższego, a z dniem 18.10.2004 r. został (po wyłonieniu go jako jednego z dwóch kandydatów przez Zgromadzenie Ogólne Sądu Najwyższeg) powołany przez prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego na drugą kadencję (na okres do 18.10.2010 r.). Z urzędu pełnił równocześnie funkcję przewodniczącego Trybunału Stanu. Z dniem 3.03.2011 r. przeszedł w stan spoczynku. W 2015 r. został dziekanem Wydziału Prawa Uniwersytetu SWPS w Warszawie. Jest członkiem Międzynarodowego Komitetu Doradczego czasopisma „Zeitschrift fuer die Gesamte Strafrechtswissenschaft”.
Nagrody i wyróżnienia
W 2010 r. został odznaczony przez prezydenta Bronisława Komorowskiego Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.
W 2000 r. otrzymał Order Zasługi Republiki Włoskiej II klasy.
W 2007 r. został odznaczony francuskim Orderem Narodowym Legii Honorowej.
W 2011 r. otrzymał Medal „Zasłużony dla Wymiaru Sprawiedliwości – Bene Merentibus Iustitiae”.
W 2014 r. otrzymał nagrodę Prezesa Rady Ministrów za wybitne osiągnięcia naukowe.
W tym samym roku uhonorowano go publikacją „Między nauką a praktyką prawa karnego. Księga jubileuszowa Profesora Lecha Gardockiego”, Warszawa 2014
Znajomość języków: czynna: angielski, niemiecki, rosyjski; bierna: francuski
Wykaz publikacji
Książki
Zagadnienia internacjonalizacji odpowiedzialności karnej za przestępstwa popełnione za granicą,Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1979
Zarys prawa karnego międzynarodowego, PWN, Warszawa 1985
Zagadnienia teorii kryminalizacji, PWN , Warszawa 1990
Prawo karne, C.H. Beck, Warszawa 1994, wyd. 2, Warszawa 1996; wyd. 3, Warszawa 1998; wyd. 4, Warszawa 1999; wyd. 5,Warszawa 1999; wyd. 6, Warszawa 2000; wyd. 7, Warszawa 2001; wyd. 8, Warszawa 2002; wyd. 9, Warszawa 2003; wyd. 10, Warszawa 2004; wyd. 11, Warszawa 2005; wyd. 12, Warszawa 2006; wyd. 13, Warszawa 2007; wyd. 14, Warszawa 2008; wyd. 15, Warszawa 2009; wyd. 16, Warszawa 2010; wyd. 17, Warszawa 2011; wyd. 18, Warszawa 2013; wyd. 19, Warszawa 2015 ; wyd. 20, 2017, wyd. 21, Warszawa 2019
Naprawdę jesteśmy trzecią władzą, C.H. Beck, Warszawa 2008
System Prawa Karnego, t. 8: Przestępstwa przeciwko państwu i dobrom zbiorowym-redaktor i autor rozdziału Przestępstwa przeciwko przeciwko pokojowi, przeciwko ludzkości i przestępstwa wojenne, wyd. 1, Warszawa 2013, wyd. 2, Warszawa 2018
Prawo karne międzynarodowe. Zarys systemu (we spółautorstwie z T. Gardocką i Ł. Majewskim) PWN, Warszawa 2017
Artykuły i części opracowań zbiorowych
Nowe zasady odpowiedzialności za chuligaństwo w Związku Radzieckim, „Państwo i Prawo” 1967/12
Zasada nullum crimen sine lege a akty normatywne naczelnych organów administracji, „Państwo i Prawo” 1969/3
Przestępstwa gospodarcze. Rozdział skryptu; Prawo karne . Część szczególna, red. L. Lernella, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1970
O podmiocie łapownictwa, „Państwo i Prawo” 1971/5
Niektóre zagadnienia prawa karnego związane z otwarciem granicy z NRD, „Państwo i Prawo” 1972/12
Przestępstwa służbowe w ustawodawstwach socjalistycznych. Wybrane zagadnienia, „Studia Prawnicze” 1973/36
Drobne kradzieże mienia społecznego , indywidualnego i osobistego (we współautorstwie z A.Gubińskim ), „Studia Prawnicze” 1974/40
Uproszczone formy penalizacji, „Państwo i Prawo” 1975/8-9
Dowód prawdy czy dowód nieprawdy? , „Nowe Prawo” 1975/12
Przejęcie (przekazanie) ścigania, „Studia Prawnicze” 1977/5
Metody badania ogólnoprewencyjnego oddziaływania prawa karnego, Zeszyty Naukowe IBPS” 1978/8
Kształtowanie polityki karnej drogą ustawodawczą, „Studia Iuridica” 1978/8
O relacji między dyspozycją a sankcją przepisu karnego, „Państwo i Prawo” 1979/8-9
Wytyczne wymiaru sprawiedliwości czy praktyki sądowej?, „Państwo i Prawo” 1980/11
Sprawy karne przeciwko cudzoziemcom, „Problemy Wymiaru Sprawiedliwości”, 1981/1
O zakresie reformy prawa karnego, „Państwo i Prawo” 1981/8
Typowe zakłocenia funkcji zasady nullum crimen sine lege, „Studia Iuridica” 1982/10
Typizacja uproszczona, „Studia Iuridica” 1982/10
Some remarks on enforcement part, „Revue internationale de droit penal” 1984/1-2
Structures et methodes de la cooperation internationale en matière pénale, „Revue internationale de droit penal” 1984/1-2
O pojęciu prawa karnego międzynarodowego, „Państwo i Prawo” 1984/3. Wersja niemiecka tego artykułu: Über den Begriff des internationalen Strafrechts, „Zeitschrift für die Gesamte Strafrechtswissenschaft” 1986/3
Penalizacja i jej ograniczenia, „Archiwum Kryminologii” 1985/12
Prawo karne lat osiemdziesiątych, „Praworządność” 1985/6-7
Bójka i pobicie (w:) System prawa karnego, t. 4, cz.1. Ossolineum 1985
Das Strassenverkehrsrecht in Ost und West. Polen. „Studien des Instituts für Ostrecht” 1985, t. 35
International cooperation in criminal law.Socialist system (w:) Bassiouni (red.) International Criminal Law, vol.2, New York 1986
Die Notwehrprovokation und der verschuldete Notstand (w:) A. Eser (red.), Drittes deutsch-polnisches Kolloquium, Baden-Baden 1987
Pozaustawowe znamiona przestępstwa, „Studia Iuridica”1988, t. XIV
Internationale Zusammenarbeit in Strafsachen (w:) Probleme des internationalen Strafrechts, Potsdam 1989
Założenia reformy prawa karnego a standardy praw człowieka, „Praworządność” 1989/2
International crimes and internal criminal law, Revue internationale de droit pénal, 1989/1-2
Principle of Universality (w:) Double Criminality. Studies in international criminal law, red. N. Jareborg, Uppsala 1989
O przestępstwach służbowych w ogólności (w:) System prawa karnego, t. IV, cz. 2, Ossolineum 1989
W sprawie definicji przestępstwa ciągłego i kwestii czasu jego popełnienia, „Państwo i Prawo” 1989/11
Subsydiarność prawa karnego oraz in dubio pro libertate jako zasady kryminalizacji, „Państwo i Prawo” 1989/12
Strafrecht als ultima ratio (w:) Modernes Strafrecht und ultima ratio Prinzip, red. K. Lüderssen, Frankfurt 1990
Zagadnienia odpowiedzialności karnej za zbrodnie stalinowskie, „Przegląd Prawa Karnego” 1992/6
Probleme der Tatbestandstechnik und der Sprache des Stragesetzes (w:) Criminal Law Theory in Transition. Finnish and Comparative Perspectives, ed. R. Lahti, K. Nuokia, Helsinki 1992
Double Criminality in Extradition Law, „Israel Law Review” 1993/1-2
Europejskie standardy wolności słowa a polskie prawo karne, „Państwo i Prawo” 1993/3
Łamigłówki ustawodawcze, „Palestra” 1993/5-6
Granice obrony koniecznej, „Palestra” 1993/7-8
Pornografia. Próba nowego uregulowania., „Palestra” 1993/11
Granice wolności słowa w projekcie k.k., „Palestra” 1993/12
Prawnokarne granice wolności słowa w świetle projektu k.k. z 1991 r. (w:) Problemy kodyfikacji prawa karnego, Kraków 1993
Nowe typy przestępstw w projekcie k.k. ,”Palestra” 1994/1-2
Zniesławienie, „Palestra” 1994/3-4
Uszanować tradycję, „Palestra” 1994/3-4
Ochrona instytucji państwowych w projekcie k.k., „Palestra 1994/5-6
Przestępstwa przeciwko mieniu w projekcie k.k., „Palestra” 1994/7-8
Organizowanie adopcji a handel dziećmi, „Palestra” 1994/11
Czy karać nieletnich?, „Palestra” 1994/11
Problem zakresu kryminalizacji w powojennym polskim prawie karnym (w:) Problemy odpowiedzialności karnej, wyd. UJ, Kraków 1994
Czy rzeczywiście handel dziećmi? „Rzeczpospolita” z 30.09.1994
Racjonalizacja czy zaostrzenie polityki karania, „Palestra” 1995/5-6
Adopcja zagraniczna a handel dziećmi, „Rzeczpospolita” z 24.11.1995
O handlu dziećmi, adopcji i metodach legislacji, „Rzeczpospolita” z 22.12.1995
O ochronie obrotu gospodarczego, „Palestra” 1995/1-2
Politische Straftaten im polnischen Strafrecht (w:) Prawo karne a problem zmiany ustroju politycznego, red. A. Eser, A. Zoll, Kraków 1998
Obowiązywanie ustawy, „Palestra” 1996/3-4
Podwójna przestępność czynu w prawie ekstradycyjnym (w:) Problemy nauk penalnych. Księga jubileuszowa prof. Oktawii Górniok, Katowice 1996
Działanie na rozkaz , „Palestra” 1996/1-2
Standardy prawne Unii Europejskiej. Teksty i komentarze, red. E. Zielińska, Warszawa 1997
Przerażająca wymowa liczb (z P. Hofmańskim i S. Zabłockim), „Rzeczpospolita” 1998/98
Einführung in das polnische Strafrecht (w:) Das erste deutsch-japanisch-polnische Strafrechtskolloqium der Stipendiaten der AvH Stiftung, Poznań 1998
Odpowiedzialność za zbrodnię katyńską.Wybrane zagadnienia (w:) Zbrodnia katyńska. Upamiętnienie ofiar i zadośćuczynienie, „Zeszyty Katyńskie” 1998/9
Kodeks Postępowania Karnego. Komentarz, red. Z. Gostyński, Warszawa 1998
Technika legislacyjna nowego kodeksu karnego (w:) Rozważania o prawie karnym, Księga pamiątkowa z okazji 70-lecia prof. A. Ratajczaka, Poznań 1999
Die Rolle des Gesetzlichkeitsprinzips im Strafrecht (w:) A. Eser, K. Yamanaka (Hrsg.) Osaka, Baden-Baden 1999
Prawo karne – polityka – politycy (w:) Prawo. Społeczeństwo. Jednostka Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Leszkowi Kubickiemu, Warszawa 2003
Kriminalisierung – zwischen Theorie und Praxis (w:) Menschengerechtes Strafrecht. Festschrift für Albin Eser, München 2005
Pozustawowe źródła znaczenia przepisu karnego (w:) W kręgu teorii i praktyki prawa karnego.Księga poświęcona pamięci Profesora Andrzeja Wąska, Lublin 2005
Współczesne prawo karne w aspekcie dziedzictwa napoleońskiego Code pénal z 1810 r., „Czasopismo prawno-historyczne” 2005/2
Problem granic kryminalizacji w orzecznictwie Sądu Najwyższego w latach 1990-1994 (w:) Gaudium in litteris est. Księga Jubileuszowa ofiarowana Pani Profesor Genowefie Rejman, Warszawa 2005
Prawnokarna problematyka sędziowskiej odpowiedzialności dyscyplinarnej (w:) Przestępstwo – kara – polityka kryminalna. Księga jubileuszowa z okazji 70 rocznicy urodzin Profesora Tomasza Kaczmarka, Kraków 2006
Kilka uwag o Einführung in die Philosophie des Strafrechts (w:) Karnopolityczne koncepcje profesora Juliusza Makarewicza – wczoraj i dziś, Lublin 2006
Pozustawowe i ponadustawowe standardy prawa karnego, „Studia Iuridica” 2008/48
O projektowanych zmianach kodeksu karnego (w:) Kodeks karny i kodeks postępowania karnego po dziesięciu latach obowiązywania. Ocena i perspektywy zmian (red. Katarzyna Dudka i Marek Mozgawa), Warszawa 2009
Z zagadnień wyłączenia odpowiedzialności karnej za niezawiadomienie o czynie zabronionym (w:) Węzłowe problemy prawa karnego, kryminologii i polityki kryminalnej. Księga pamiątkowa ofiarowana Profesorowi Andrzejowi Markowi (red. Violetta Konarska-Wrzosek, Jerzy Lachowski, Józef Wójcikiewicz),Warszawa 2010
Meandry zakresu kryminalizacji w sferze wolności seksualnej i obyczajności. Księga jubileuszowa prof. Tadeusza Bojarskiego, Lublin 2011
Nowelizacja przepisów o przestępstwach przeciwko pokojowi, przeciwko ludzkości i przestępstwach wojennych, Księga dedykowana dr Ewie Weigend, red. S. Waltoś, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” rok XV, Kraków 2011
Zasada nullum crimen sine lege certa we współczesnym prawie karnym (w:) Hominem causa omne ius constitutum est. Księga pamiątkowa ku czci profesor Alicji Grześkowiak, Lublin 2006
Kryminalizacja i dekryminalizacja w polskim ustawodawstwie karnym w latach 2006-2011. Wybrane zagadnienia (w:) Nauki penalne wobec szybkich przemian społeczno-kulturowych. Księga jubileuszowa Profesora Mariana Filara, t. 2, Toruń 2012
Przestępstwa przeciwko pokojowi, przeciwko ludzkości i przestępstwa wojenne (w:) System Prawa Karnego, red. L. Gardockiego, Warszawa 2013, t. 8
O przenoszeniu poglądów teoretycznych do przepisów karnych (w:) Zagadnienia teorii i nauczania prawa karnego. Kara łączna. Księga jubileuszowa Profesor Marii Szewczyk, Warszawa 2013
Prawo karne jako ultima ratio. Zasada i praktyka jej stosowania (w:) Księga Jubileuszowa dla profesor Eleonory Zielińskiej, Warszawa 2016
Glosy
Glosa do wyroku SN (II KR 117/66) , „Państwo i Prawo” 1968/2
Glosa do wyroku SN (VI KZP 8/72), OSPiKA 1973/9
Glosa do wyroku SN (VI KRN 46/74) , „Państwo i Prawo” 1976/1-2
Glosa do wyroku SN, (VI KZP 7/74), „Państwo i Prawo” 1975/12
Glosa do uchwały SN (VI KZP 59/74), OSPiKA 1976/6
Glosa do wyroku SN(VI KZP 32/75) OSPiKA 1978/9
Glosa do wyroku SN (VI KZP 5/82), „Państwo i Prawo” 1983/5
Glosa do wyroku NSA, (II SA 993/85) „Państwo i Prawo” 1986/12
Glosa do wyroku SN (II KR 53/86 ), „Informacja Prawnicza” 1987 /7-8
Glosa do wyroku SN (Rw 1038/95) „Państwo i Prawo” 1987/8
Glosa do wyroku SN (VI KZP 7/86) „Nowe Prawo” 1987/11
Glosa do wyroku SN (II KRN 201/88), „Państwo i Prawo” 1990/9
Glosa do wyroku SN (V KRN 109/90) współautorstwo z L. Garlickim, „Państwo i Prawo” 1991/3
Glosa do uchwały SN (I KZP 39/91 ) „Palestra” 1993/7-8
Glosa do wyroku SN (WR 20/94 ) „Palestra” 1994/11
Recenzje, artykuły sprawozdawcze i publicystyczne
Recenzja książki Ch. Bassiouniego: International Criminal Law, „Państwo i Prawo” 1981/7
Recenzja książki Ch. Van den Wijngaert: The political offence ezception to extradition, „Państwo i Prawo” 1982/3-4
Recenzja książki F. Ryszki: Norymberga. Prehistoria i ciąg dalszy, „Państwo i Prawo” 1984/1
Recenzja książki: The Tokyo War Crimes Trial ( red. C. Hosoya), „Państwo i Prawo” 1987/3
Recenzja książki W. Sadurskiego: Moral Pluralism and Legal Neutrality, „Państwo i Prawo” 1991/2
Recenzja książki J. Góreckiego: Justyfing Ethics, „Państwo i Prawo” 1997/5