W ernisaż wystawy „Adwokaci w Służbie Ojczyźnie” odbył się 9 czerwca br. w Muzeum II Wojny Światowej w  Gdańsku. Wystawa podzielona została na pięć części: „W niepodległej Polsce”, „II wojna światowa”, „Po wojnie – stalinizm”, „Adwokatura w PRL” oraz „W wolnej Polsce”. Przypomina sylwetki adwokatów zaangażowanych w  odzyskanie przez Polskę niepodległości, budowę Państwa Polskiego oraz walkę o prawa i wolności obywatelskie. Prezentowane w Muzeum II Wojny Światowej pamiątki mają przybliżyć zwiedzającym społeczną rolę adwokatury w ojczyźnie, unikatową na skalę światową. Polscy adwokaci – obok wykonywanego zawodu – zawsze włączali się w tworzenie i umacnianie prawa oraz budowę demokratycznego państwa. Ekspozycja pokazywana jest w  ramach 100-lecia Odrodzonej Adwokatury Polskiej. 24 grudnia 1918 roku Naczelnik Państwa Józef Piłsudski wydał dekret o Statucie  Tymczasowym Palestry Państwa Polskiego. Tym samym dał początek samorządowi odrodzonej Adwokatury Polskiej.

Od lewej: adw. Jacek Trela, prezes NRA, adw. prof. UW Adam Redzik, adw. Andrzej Zwara, prezes OBA, adw. Paweł Mucha, minister w Kancelarii Prezydenta RP, adw. Marek Mikołajczyk, dr Karol Nawrocki, dyrektor Muzeum, adw. Krzysztof Golec

W otwarciu ekspozycji uczestniczył min. Paweł Mucha, zastępca szefa Kancelarii Prezydenta RP, który odczytał list od Prezydenta RP Andrzeja Dudy. W piśmie Prezydent podkreślił zaangażowanie adwokatów w budowę II Rzeczypospolitej: „W odrodzonej Ojczyźnie adwokaci byli jednymi z architektów nowego porządku prawnego. Zasiadali w parlamencie, piastowali ważne funkcje w  kolejnych rządach. Reprezentując różne ugrupowania polityczne i różne poglądy, służyli wszyscy jednej sprawie: nowoczesnej, suwerennej i  sprawiedliwej Polsce”. W  liście Prezydent dodał, że praca adwokata jest misją – nie tylko wobec osób, które adwokat reprezentuje, ale także w stosunku do państwa, którego system prawny tworzy. „Adwokatura to ważny element sprawiedliwego ładu społecznego i jeden z filarów państwa prawa, które jako przestrzeń wzajemnego zaufania służy swoim obywatelom” – podkreślał. Wystawa objęta jest Patronatem Narodowym Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy w Stulecie Odzyskania Niepodległości.

Adw. Krzysztof Golec, główny autor wystawy

Otwierając wystawę, adw. Jacek Trela, prezes NRA, mówił o nieprzypadkowości miejsca, gdzie prezentowana jest wystawa. „II wojna światowa i okupacja, dwa reżimy, skupiają jak w  soczewce losy społeczeństwa polskiego i pokazują postawy patriotyczne prezentowane przez adwokatów. Adwokatura za te postawy zapłaciła bardzo wysoką cenę” – mówił. Prezes NRA podkreślał zaangażowanie adwokatów w budowę struktur niepodległej Polski, legislacji i sądownictwa II RP. Przypomniał również, że po wojnie, w której również aktywnie walczyli adwokaci, zamiast chwały i  zaszczytów przyszły represje. Prezes NRA wspomniał nazwiska zasłużonych w  tamtym czasie: Stanisława Kalinowskiego, Stanisława Hejmowskiego, Anieli Steinsbergowej, Władysława Siły-Nowickiego oraz obrońców politycznych lat 70. i 80. Jana Olszewskiego, Edwarda Wende, Jacka Taylora, Annę Bogucką-Skowrońską. Adw. Trela wielokrotnie zaznaczał, że adwokatura zawsze stała przy społeczeństwie. Przypomniał postać adw. Stanisława Afendy, byłego dziekana ORA we Wrocławiu i  obrońcy w procesach politycznych. W 1982 r., broniąc Władysława Frasyniuka, powiedział na sali sądowej: „I stało się to, o czym wszyscy wiemy. Nieliczna grupa ludzi w Radzie Państwa, ponad społeczeństwem, w ciągu kilku godzin zmieniła stan prawny w Polsce i okazuje się, jak krucha jest praworządność”. Za te słowa został zawieszony w obowiązkach dziekana i prawach do wykonywania zawodu. „Te słowa przyświecają adwokaturze XXI wieku. My te słowa pamiętamy i jesteśmy ze społeczeństwem” – powiedział prezes NRA.

Dr Karol Nawrocki, dyrektor Muzeum II Wojny Światowej, w swoim przemówieniu zwrócił uwagę, że wystawa ta to opowieść o dziejach historii Polski opowiedziana przez środowisko polskiej palestry. Dyrektor muzeum przywołał słowa prezydenta Lecha Kaczyńskiego, który mówił, że „losy środowiska adwokackiego były zawsze ściśle związane  z biegiem wydarzeń, które kształtowały dzieje Państwa Polskiego”.

List do organizatorów wystawy skierował także min. Jarosław Selin, pełnomocnik Rządu do spraw obchodów Stulecia Odzyskania Niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej. Również Pan Minister podkreślał zasługi adwokatów w historii Polski. „Adwokaci aktywnie uczestniczyli w życiu politycznym, byli współorganizatorami wymiaru sprawiedliwości, administracji państwowej i szkolnictwa II RP. Brali także udział w  wojnie polsko-bolszewickiej. A  później, w  okresie II wojny światowej, walcząc w obronie dopiero co odzyskanej niepodległości, adwokaci i aplikanci ponieśli ogromną ofiarę, stając się celem zarówno niemieckiego, jak i sowieckiego okupanta”.

W otwarciu wystawy uczestniczyli członkowie NRA, adwokaci i aplikanci pomorskiej izby adwokackiej, w tym adw. Ewa Juszko-Pałubska, jedna z bohaterek wystawy.

Ekspozycja będzie prezentowana do 31 października 2018 r. w sali wystaw czasowych na poziomie -3.

Organizatorami wydarzenia są Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku oraz Naczelna Rada Adwokacka. Autorem wystawy jest adw. Krzysztof Golec, a  koordynatorem Ośrodek Badawczy Adwokatury.

Szerszą relację z wystawy zamieścimy w nr. 9/2018.

Biuro Prasowe NRA

Fot.: Mikołaj Bujak