Poprzedni artykuł w numerze
8 lipca 2015 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 25 czerwca 2015 r. – Regulamin urzędowania sądów powszechnych. Mimo że w porównaniu z uchylonym rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z 23 lutego 2007 r. zasadnicza systematyka aktu nie uległa modyfikacji, nowy regulamin wprowadził dość szeroki zakres zmian, podyktowanych przede wszystkim koniecznością usprawnienia pracy sądów oraz maksymalnego ułatwienia obywatelom dostępu do informacji o rozpoznawanych w sądach sprawach.
Wśród nowych rozwiązań wskazać należy wprowadzenie słowniczka wyjaśniającego pojęcia istotne z punktu widzenia działalności sądów. Ujednolicenie sposobu rozumienia niektórych określeń w założeniu ustawodawcy ma przyczynić się do usprawnienia pracy sądów, czego przykładem jest enumeratywne wskazanie tak zwanych spraw pilnych (§ 2 pkt 5 lit. a–i). Z mocy § 46 ust. 2 sprawy pilne winny być kierowane na terminy rozpraw lub posiedzeń poza kolejnością wpływu (nieobowiązujące już rozporządzenie z 23 lutego 2007 r. w § 46 ust. 4 pkt 1–7 również posługiwało się pojęciem spraw pilnych, niemniej jednak ich katalog miał charakter otwarty).
Obecnie obowiązujący regulamin zakłada możliwość realizowania ochrony osób i mienia w formie zabezpieczenia technicznego. Stanowi on bowiem, że budynek sądu powinien w miarę możliwości mieć odrębne wejścia: jedno dla sędziów i pracowników sądu, drugie dla innych osób. Natomiast przy wejściu do sądu przeznaczonym dla innych osób niż sędziowie i pracownicy sądu powinny znajdować się w miarę możliwości technicznych urządzenia umożliwiające kontrolę osób wchodzących do sądu oraz kontrolę ich bagażu, a także innych przedmiotów wnoszonych do sądu (§ 9 ust. 1–2).
Nowy regulamin urzędowania sądów powszechnych wprowadza także wiele zmian mających na celu ułatwienie zainteresowanym dostępu do informacji o toczących się w sądach postępowaniach. Co istotne, rozporządzenie wprowadza obowiązek utworzenia w każdym sądzie biura obsługi interesantów (wyjątkowo nie tworzy się biura, jeżeli nie jest to celowe z uwagi na realizację zadań w zakresie informowania zainteresowanych w wydziałach sądu lub z innych ważnych względów). Do głównych zadań biura należy między innymi udzielanie informacji o stanie postępowań na podstawie danych z sądowych systemów informatycznych, wydawanie odpisów dokumentów, akt sądowych, wydawanie zapisów dźwięku albo obrazu i dźwięku z posiedzenia lub rozprawy, udostępnianie formularzy sądowych i wzorów pism. Biuro obsługi interesantów powinno być usytuowane w pobliżu wejścia do budynku sądu, a jeżeli nie ma możliwości takiej lokalizacji, jego usytuowanie powinna wskazywać tablica kierunkowa (§ 28 ust. 1–5). Komórki organizacyjne sądu zajmujące się obsługą interesantów zostały zobligowane do ich przyjmowania przez co najmniej 7 godzin (§ 40 ust. 3).
Doprecyzowaniu uległ tryb udzielania informacji interesantom. Bez ustalania tożsamości osób telefonujących do sądu pracownicy sądu udzielają telefonicznie danych tożsamych z udostępnianymi na wokandzie sądowej, nadto informacji o terminie sprawy i o tym, czy została ona rozstrzygnięta. Przekazanie powyższych informacji następuje po wskazaniu przez zainteresowanego sygnatury albo oznaczenia stron lub co najmniej jednego uczestnika postępowania nieprocesowego i przedmiotu sprawy (§ 89 ust. 1–2). Co ważne, osoba będąca stroną, uczestnikiem postępowania lub ich pełnomocnikiem albo obrońcą może otrzymać informacje o sprawie inne niż wskazane powyżej, do których uzyskania jest uprawniona, bez konieczności osobistego stawiania się w budynku sądu. Może to nastąpić wtedy, gdy złoży ona zapytanie skierowane drogą elektroniczną, podpisane za pomocą bezpiecznego podpisu elektronicznego lub innym rodzajem podpisu elektronicznego niż określony wyżej, jeżeli zapytanie zostało przesłane z adresu poczty elektronicznej, który został uprzednio wskazany przez tę osobę w piśmie procesowym jako adres służący do otrzymywania informacji jawnych o toczących się sprawach (§ 90 ust. 1 pkt 1–2).