Zainstaluj aplikację Palestra na swoim urządzeniu

en
Strona główna
Palestra
10/2022

Palestra
10/2022

W drugiej połowie XIX wieku elita intelektualna Warszawy skonstatowała brak w mieście tak wyodrębnionego miejsca, jak i specjalnej instytucji, które służyłyby urządzaniu wystaw prac artystów. W 1860 r. powołano Towarzystwo Zachęty Sztuk Pięknych. Z początkiem XX stulecia Towarzystwo uzyskało własny, nowo wzniesiony na ten cel (z niepublicznych środków) budynek zwany dziś Gmachem Zachęty. Wydarzenia artystyczne tam organizowane przez dziesięciolecia miały prestiżowy charakter. Rok 1922 był naznaczony wielomiesięczną kampanią wyborczą. Wyłonione jesienią Sejm i Senat dokonały wyboru pierwszego w dziejach kraju Prezydenta. Gabriel Narutowicz po raz pierwszy od zaprzysiężenia pokazał się publicznie na otwarciu wystawy w Zachęcie. Podczas zwiedzania pierwszej spośród sal ekspozycji zatrzymał się przed obrazem autorstwa Bronisława Kopczyńskiego. Najprawdopodobniej było to powstałe w 1922 r. dzieło reprodukowane na okładce niniejszego numeru „Palestry”. Malarz ten, rysownik i grafik cieszył się sławą autora cykli widoków ukazujących charakterystyczne miejsca różnych miast. Utrwalał także – najczęściej akwarelą – scenki uliczne. Tworzył z powodzeniem jeszcze po II wojnie światowej, dokumentując m.in. piękno i polskość Ziem Odzyskanych. Jego syn Onufry Kopczyński, muzyk, był związany z endecją; pod hitlerowską okupacją działał w konspiracji, wydając m.in. pismo „Sztuka i Naród”; zginął w obozie koncentracyjnym. Pod widoczkiem miejskiego rozgwaru otaczającego Zachętę 16.12.1922 r. dosięgły inżyniera Gabriela Narutowicza – wykładowcę Politechniki Zuryskiej, autora budów hydroelektrowni w kilku miastach zachodniej Europy, pomysłodawcę regulacji Wisły oraz Renu – śmiertelne kule wystrzelone przez Eligiusza Niewiadomskiego: malarza, wykładowcę i krytyka sztuki.

foto na okładce: Bartosz Górka; zasoby zachęta.art.pl, Bronisław Kopczyński, Pałac sztuki, Zachęta, 1922; przystanekhistoria.pl; myvimu.com

Przygotowanie okładki do druku: A.P. GRAF

Pobierz wersję PDF

Pełny spis treści

4
1
1
1
1
1
1
10

Palestra 10/2022, s. 5 - 7

Zachęta
  • Ewa Stawicka

Palestra 10/2022, s. 8 - 32

Ustawowy test niezawisłości i bezstronności sędziego w sprawach karnych
  • Konrad Lipiński
Wprowadzony ustawą z 9.06.2022 r. o zmianie ustawy o Sądzie Najwyższym oraz niektórych innych ustaw tzw. test niezawisłości i bezstronności sędziego stanowić miał remedium na problemy wymiaru sprawiedliwości związane z wadliwościami procedury powoływania sędziów po nowelizacji ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa z grudnia 2017 r. W artykule przeprowadzono analizę „testu” uregulowanego w Prawie o ustroju sądów powszechnych i ustawie o Sądzie Najwyższym. Autor dochodzi do wniosku, że przepisy ustanawiające ów test są wadliwie ukształtowane w stopniu, który podaje w wątpliwość możliwość jego zastosowania. Językowo bowiem rzecz ujmując, w celu zagwarantowania prawa do niezawisłego i bezstronnego sądu ustawodawca przewidział procedurę, która sama ma móc naruszyć prawo do sądu. Ponadto wiele warunków ograniczających faktyczną możliwość skorzystania z „testu” powoduje, że adekwatniejszym – i w wyższym stopniu zapewniającym konwencyjny standard rzetelnego procesu – instrumentem badania wątpliwości co do bezstronności sędziego w jej aspekcie instytucjonalnym pozostaje wniosek o wyłączenie sędziego składany w trybie art. 41 § 1 Kodeksu postępowania karnego lub następcza kontrola orzeczenia przeprowadzana w trybie art. 439 § 1 pkt 2 Kodeksu postępowania karnego.

Palestra 10/2022, s. 33 - 52

Czy aborcja naprawdę jest sprawą Konstytucji?
  • Konrad Kozub-Ciembroniewicz
  • Dobrosława Szumiło-Kulczycka
Artykuł przypomina okoliczności uchwalenia treści art. 38 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Przedstawia dyskusje, jakie toczyły się w Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego, podczas samych obrad Zgromadzenia Narodowego i wreszcie podczas kampanii referendalnej poprzedzającej przyjęcie Konstytucji. Autorzy wskazują na niebudzącą wówczas wątpliwości tak wśród projektodawców art. 38 Konstytucji, jak i wśród społeczeństwa kwestię, że przepis ten pomija prawną ochronę okresu prenatalnego. Decyzję tę podjęto świadomie, właśnie dlatego aby nie ograniczać od strony konstytucyjnej możliwości przeprowadzania zabiegów przerywania ciąży. Autorzy podważają argumenty podnoszone przez Trybunał Konstytucyjny w uzasadnieniu wyroku z 28.05.1997 r., jak też w uzasadnieniu składu wydającego orzeczenie w dniu 22.10.2020 r. Autorzy zwracają też uwagę, że formalnie nie było podstaw prawnych do obwieszczenia wyroku TK z 28.05.1997 r. Te bowiem zostały uchylone wraz z wejściem w życie Konstytucji w dniu 17.10.1997 r. W konsekwencji orzeczenie to nie powinno być traktowane jako źródło prawa.

Palestra 10/2022, s. 53 - 69

Placówka handlowa w zakładzie prowadzącym działalność w zakresie kultury, sportu, oświaty, turystyki i wypoczynku – wykładnia wyjątku od zakazu handlu w niedziele i święta
  • Łukasz Duśko
  • Mateusz Szurman
Zgodnie z przeprowadzoną analizą art. 6 ust. 1 pkt 10 ustawy o ograniczeniu handlu w niedzielę i święta oraz w niektóre inne dni, uwzględniającą rezultaty wykładni językowej, systemowej i funkcjonalnej, przy zachowaniu wszelkich reguł rządzących wykładnią przepisów karnoprawnych, należy stwierdzić, że po pierwsze, prowadzona na terenie placówki handlowej działalność handlowa ma być funkcjonalnie podporządkowana zakładowi, w tym sensie, że celem prowadzenia placówki handlowej jest zwiększenie użyteczności oraz atrakcyjności zakładu. Zakład pozostaje tutaj jednostką główną i nadrzędną, a działalność handlowa jest uboczna i przybiera marginalne rozmiary. Po drugie, placówka handlowa z punktu widzenia przestrzennego znajdować ma się na terenie zakładu. Oba te warunki muszą być spełnione łącznie, by w sposób legalny przedsiębiorca mógł korzystać z wyłączenia z art. 6 ust. 1 pkt 10 u.o.h.n.ś. Brak któregokolwiek z nich w ramach konkretno-indywidualnego stanu faktycznego sprawia, że ewentualne prowadzenie działalności handlowej w niedziele i święta pozostaje niezgodne z prawem i może stanowić wykroczenie z art. 10 ust. 1 u.o.h.n.ś. bądź przestępstwo z art. 218a pkt 1 Kodeksu karnego.

Palestra 10/2022, s. 70 - 83

Termin w nakazach zapłaty do zaspokojenia roszczenia w całości albo wniesienia środka zaskarżenia w postępowaniu nakazowym i upominawczym (art. 4802 § 2 k.p.c.)
  • Piotr Fik
Artykuł odnosi się do istotnych kwestii – zarówno z teoretycznego, jak i praktycznego punktu widzenia. Autor omawia charakter nowej regulacji art. 4802 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego, wskazując wątpliwości i obawy, odmienne poglądy doktryny i orzecznictwa oraz przedstawia własny pogląd w kwestii terminów w nakazach zapłaty do zaspokojenia roszczenia w całości albo wniesienia środka zaskarżenia w postępowaniu nakazowym i upominawczym (art. 4802 § 2 k.p.c.). Autor skupia się w szczególności na praktycznym aspekcie omawianej regulacji, omawiając różne poglądy w tym zakresie. W uwagach końcowych niniejszego artykułu autor podejmuje próbę oceny regulacji nie tylko z teoretycznego, ale i praktycznego punktu widzenia.

Palestra 10/2022, s. 84 - 103

Wokół działalności łowców pedofili – polemika
  • Mikołaj Małecki
Zorganizowana działalność łowców pedofili budzi zastrzeżenia prawne, wynikające przede wszystkim z oceny zachowania osób „złowionych” w efekcie zastawionej na nie pułapki. W niniejszym opracowaniu wskazano, że osoba zmierzająca do spotkania z dorosłym łowcą w błędnym przekonaniu, że ma do czynienia z dzieckiem, nie wypełnia znamion czynu zabronionego pod groźbą kary. Zgodnie z bogatymi analizami prezentowanymi w literaturze karnistycznej Kodeks karny nie przewiduje odpowiedzialności karnej za nieudolne przygotowanie do przestępstwa, nie daje również podstaw do stosowania konstrukcji „usiłowania groomingu”. Nie sposób zatem zgodzić się z poglądami wyrażonymi przez Radosława Krajewskiego w artykule Prawnokarne wątpliwości dotyczące aktywności łowców pedofili, opublikowanego na łamach miesięcznika „Palestra”, do których szczegółowo odniesiono się w niniejszych rozważaniach.

Palestra 10/2022, s. 104 - 112

Europejski Trybunał Praw Człowieka – przegląd orzecznictwa (lipiec–wrzesień 2022 r.)
  • Marek Antoni Nowicki
Prezentowany przegląd orzecznictwa stanowi omówienie najistotniejszych poglądów wyrażonych przez Europejski Trybunał Praw Człowieka w wyrokach wydanych w okresie lipiec–wrzesień 2022 r., dotyczących: obowiązku przestrzegania praw człowieka, prawa do życia, zakazu tortur, prawa do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego, wolności wypowiedzi, prawa do pokojowego zgromadzania się i stowarzyszania się, zakazu wydalania obywateli, zakazu dyskryminacji.

Palestra 10/2022, s. 113 - 123

Zadośćuczynienie za krzywdę wyrządzoną uczestnikowi eksperymentu medycznego – glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 21.09.2022 r. (I NSNc 75/21)
  • Beata Kozielewicz-Kutrzepa
Przedmiotem niniejszej glosy jest wyrok Sądu Najwyższego dotyczący zadośćuczynienia za krzywdę wyrządzoną prowadzeniem badań klinicznych wbrew przepisom ustawy, bez uzyskania świadomej i dobrowolnej zgody jego uczestników. Za słuszny należy uznać pogląd, że sam fakt przeprowadzenia eksperymentu medycznego bez spełnienia wszystkich przesłanek jego legalności jest naruszeniem godności i wolności człowieka. W takim przypadku wysokość należnego poszkodowanym zadośćuczynienia nigdy nie może mieć charakteru symbolicznego, a powinna w pełni kompensować poniesioną krzywdę, jaką jest niepokój i cierpienie psychiczne związane z obawą o skutki zdrowotne nielegalnego eksperymentu medycznego. Nieudowodnienie przez poszkodowanego, że doznał rozstroju zdrowia wskutek przeprowadzenia nielegalnego badania klinicznego nie uzasadnia przyznania symbolicznego zadośćuczynienia. Natomiast udowodnienie rozstroju zdrowia jest silną przesłanką istotnego podwyższenia zadośćuczynienia.

Palestra 10/2022, s. 124 - 136

Zagadnienia finansowe związane z wyznaczeniem zastępcy generalnego
  • Łukasz Mirocha
Artykuł dotyczy problemu relacji finansowych w przypadku wyznaczenia tzw. zastępcy generalnego. Pojęcie „zastępca generalny” jest częścią języka prawniczego, a nie prawnego – w dalszej części artykułu pojęcie to oznacza adwokata wyznaczonego decyzją dziekana do zastępowania adwokata niemającego czasowo lub trwale możliwości wykonywania zawodu, jak również w wypadku skreślenia z listy adwokatów na podstawie art. 37a ust. 2 ustawy z 26.05.1982 r. – Prawo o adwokaturze. Wstępnym założeniem, na którym opiera się praca, jest to, że w relacje finansowe w komentowanej sytuacji, poza zastępcą generalnym, zaangażowane będą następujące podmioty: klienci, adwokat zastępowany (ewentualnie jego spadkobiercy) oraz Skarb Państwa. W pierwszej części artykułu przybliżony zostaje charakter prawny instytucji zastępcy generalnego, natomiast w zasadniczej części podjęto próbę wskazania, na jakich zasadach i od kogo zastępca generalny może domagać się wynagrodzenia. Omówiono tam także zasady rozliczeń adwokata zastępowanego z klientami oraz Skarbem Państwa. Rozróżniono przypadki zastępowania adwokata w sprawach z wyboru oraz w sprawach z urzędu. Z rozważań wyłączono sytuację przewidzianą w art. 26 ustawy – Prawo o adwokaturze, tj. wyznaczenie zastępcy w ramach zespołu adwokackiego, z uwagi na malejącą popularność wykonywania zawodu w tej formie. Artykuł ma przede wszystkim znaczenie praktyczne, obejmuje analizę relewantnych regulacji prawnych, doktryny i orzecznictwa.

Palestra 10/2022, s. 137 - 141

Głosy z przeszłości, czyli o pożytkach z lektury archiwalnych numerów „Palestry”
  • Andrzej Tomaszek

Zamów wersję papierową

Serdecznie zapraszamy do zamówienia tradycyjnej "papierowej" wersji Palestry przez osoby nie będące adwokatami!

  • Wysyłka każdego numeru wprost do domu
  • Najwyższy poziom artykułów

45,36 pln

netto 42,00 pln

Informacja o plikach cookies

W ramach Strony stosujemy pliki cookies. Korzystanie ze Strony bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza zgodę na ich zapis lub wykorzystanie. Możecie Państwo dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies w przeglądarce internetowej w każdym czasie. Więcej szczegółów w "Polityce Prywatności".