25 października 2012 r. w Azerbejdżanie odbyła się międzynarodowa konferencja pt. „Arbitrators and Mediators in settling national and international disputes”, zorganizowana przez Sąd Arbitrażowy przy Nowotomyskiej Izbie Gospodarczej we współpracy z Polskim Stowarzyszeniem Arbitrażu i Mediacji z siedzibą w Poznaniu (z polskiej strony) oraz Azerbaijan Arbitration and Mediation Centre z Baku (po stronie azerskiej). Była to kolejna już konferencja z cyklu „Arbitration and mediation in Central and Eastern Europe and Some Asian countries”.

Jak co roku, uczestnicy konferencji oraz prelegenci zgromadzili się w pięknych i gościnnych wnętrzach – tym razem hotelu Grand Europe Hotel w Baku, stolicy Azerbejdżanu. Warto zaznaczyć, że konferencja miała charakter otwarty, a uczestnictwo w niej było bezpłatne. Nie dziwi zainteresowanie, jakim cieszyła się konferencja, jeśli weźmie się pod uwagę doskonale wyselekcjonowane grono prelegentów, wśród których znaleźli się wybitni profesorowie i prezesi sądów arbitrażowych oraz ośrodków mediacyjnych z różnych stron świata, w tym m.in. z Azerbejdżanu, Polski, Federacji Rosyjskiej, Turcji, Gruzji, Wielkiej Brytanii, Ukrainy i Uzbekistanu. Konferencja odbywała się w trzech językach: angielskim, rosyjskim i azerskim, a wszystkie wystąpienia były tłumaczone na język angielski.

Otwarcia konferencji dokonali w imieniu organizatorów Włodzimierz Brych – Prezes Sądu Arbitrażowego przy Nowotomyskiej Izbie Gospodarczej oraz Prezes Azerbaijan Arbitration and Mediation Centre z Baku.

Konferencja została podzielona na trzy sesje. Moderatorem pierwszej była Pani A. S. Makhmudova – Sekretarz Generalny Azerbejdżańskiego Centrum Arbitrażu i Mediacji. Drugą sesję moderował Włodzimierz Brych – Prezes Sądu Arbitrażowego przy Nowotomyskiej Izbie Gospodarczej. Natomiast trzecia sesja była moderowana przez dr. Roberta Cichórza – członka Prezydium Sądu Arbitrażowego Pomorza Zachodniego. Wśród tematów poruszanych w trakcie konferencji znalazły się m.in. zagadnienia dotyczące problemów regulacji statusu arbitra oraz mediatora w poszczególnych krajach, relacji pomiędzy nimi a stronami sporu oraz stałymi sądami arbitrażowymi, zasad etyki dotyczących zachowania arbitrów i mediatorów oraz innych odrębności w krajowych regulacjach prawnych dotyczących arbitrażu i mediacji w poszczególnych krajach Europy i Azji.

Niestety ograniczenia objętościowe uniemożliwiają nam szczegółowe omówienie wszystkich wystąpień, nie sposób natomiast nie wspomnieć tu chociażby kilku z nich. Jednym z takich wystąpień, których nie można pominąć, jest niewątpliwie to wygłoszone przez profesora Erguna Őzsunay – Prezesa Międzynarodowego Stowarzyszenia Nauk Prawnych z siedzibą w Paryżu, arbitra międzynarodowego z Turcji. Pan profesor w ciekawy sposób przedstawił swoje poglądy na temat rozwiązywania sporów przez arbitrów i mediatorów. Na uwagę zasługuje również wystąpienie, które wygłosił profesor z Federacji Rosyjskiej M. Y . Savransky – wiceprezes Court of Arbitration at AHO „HAΠ”. Pan profesor omówił aktualne aspekty rozwoju arbitrażu międzynarodowego w krajach postsowieckich. Natomiast Shai Wade z Wielkiej Brytanii w swoim wystąpieniu udzielił uczestnikom wielu praktycznych wskazówek, m.in. w zakresie taktyki postępowania, oraz przedstawił wyzwania, jakie jego zdaniem stają przed arbitrami w międzynarodowym postępowaniu arbitrażowym. Bardzo ważny temat relacji pomiędzy arbitrami a sądem arbitrażowym w arbitrażu instytucjonalnym omówił Włodzimierz Brych – Prezes Sądu Arbitrażowego przy Nowotomyskiej Izbie Gospodarczej. Zwrócił on uwagę zebranych na wielopoziomowość oddziaływań pomiędzy arbitrem a stałym sądem polubownym oraz problem przełożenia reputacji arbitra na reputację stałego sądu i odwrotnie. Szczególne zainteresowanie zgromadzonych wzbudziły kwestie dotyczące mediatorów, o czym świadczyła ożywiona dyskusja towarzysząca wystąpieniom dotyczącym tego tematu.

Wiele ciekawych rozmów i dyskusji, z uwagi na ograniczone ramy czasowe konferencji, toczyło się w jej kuluarach oraz podczas bankietu, jaki odbył się po jej zakończeniu.

Uczestnicy podkreślali, że konferencja okazała się kolejnym sukcesem organizacyjnym Sądu Arbitrażowego przy Nowotomyskiej Izbie Gospodarczej oraz Polskiego Stowarzyszenia Arbitrażu i Mediacji z Poznania. Kolejna konferencja arbitrażowa organizowana przez te instytucje odbędzie się w kwietniu 2013 r. w Nowym Tomyślu.