W artykule podjęto problem dopuszczalności ograniczania gwarancji prawa do sądu oraz innych praw i wolności stron postępowania w celu zapewnienia właściwej szybkości postępowania. Bazą dla przeprowadzonych rozważań uczyniono krytyczną analizę poglądów wyrażonych w dotychczasowym orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego co do istoty treści prawa do sądu oraz dopuszczalności ingerencji w to prawo w świetle konstytucyjnego testu proporcjonalności. Analiza ta doprowadziła do sformułowania wniosków co do właściwego stosunku pomiędzy szybkością postępowania a innymi procesowymi wartościami stanowiącymi element konstytucyjnego standardu prawa do sądu i rzetelnego procesu.

Artykuł dotyczy zmian w regulacji pełnomocnictwa procesowego dokonanych na mocy nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego z 9.03.2023 r. Zmiany te objęły kilka zagadnień, w tym o istotnej doniosłości z punktu widzenia systemu prawa procesowego cywilnego oraz praktyki sądowej, takich jak zakres umocowania pełnomocnika z wyboru, czas trwania pełnomocnictwa z urzędu i powiązany z nim zakres powinności pełnomocnika z urzędu, kwestii związanych z pełnomocnictwem do doręczeń, a także zabiegi czysto kosmetyczne (terminologiczne). Zmiany te nie mogą być jednak uznane za element rzeczywistej reformy prawa procesowego cywilnego, pomijając elementy kluczowe z punktu widzenia efektywności urzeczywistniania prawa do sądu w postępowaniu cywilnym takie jak zakres przymusu adwokacko-radcowskiego oraz w powiązaniu z nim – system pomocy prawnej świadczonej z urzędu, w tym model wynagradzania pełnomocników świadczących tę pomoc.

Artykuł omawia główne zmiany w przepisach kodeksu postępowania cywilnego regulujących skargę o uchylenie wyroku sądu polubownego po zmianach wprowadzonych ustawą z dnia 10 września 2015 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze wspieraniem polubownych metod rozwiązywania sporów. Artykuł dokonuje oceny powyższych zmian pod kątem przydatności do realizacji celu ustawodawcy, a mianowicie poprawy skuteczności całego postępowania arbitrażowego poprzez skrócenie i przyspieszenie postępowań pozaarbitrażowych, a jednocześnie dążenie do zachowania praw procesowych stron i interesu publicznego, chronionych poprzez odpowiednią kontrolę sądową. Artykuł zawiera analizę zgodności zmienionego modelu postępowania w sprawie uchylenia wyroku arbitrażowego z konstytucyjną zasadą postępowania dwuinstancyjnego oraz standardem właściwego ustawodawstwa. Artykuł analizuje niektóre propozycje de lege ferenda, które mogłyby przyczynić się do realizacji celów wspomnianej wyżej ustawy.