Stanisław Zabłocki – Sędzia i Prezes Sądu Najwyższego kierujący pracami Izby Karnej, Członek Kolegium Redakcyjnego „Palestry”, przeszedł w stan spoczynku 13.02.2020 r.
W złożonym publicznie oświadczeniu wyjaśniającym powody decyzji o zakończeniu czynnej służby sędziowskiej w Sądzie Najwyższym Sędzia Stanisław Zabłocki wskazał, że jej bezpośrednią przyczyną było wejście w życie 14.02.2020 r. tzw. „ustawy kagańcowej”, której rozwiązania naruszają podstawowe reguły konstytucyjnego państwa prawa, stanowiąc realne zagrożenie dla sędziowskiej niezawisłości oraz niezależności sądów jako instytucji sprawujących wymiar sprawiedliwości w Rzeczypospolitej Polskiej. Podkreślił, że uchwalenie, podpisanie i wejście w życie tej ustawy wywołało stan nierozwiązywalnego napięcia między sędziowskim sumieniem oraz wynikającymi z niego dezyderatami a wprowadzonymi do systemu prawa pozytywnego rozwiązaniami, w tym o charakterze represyjnym. Nie znajdując szansy na możliwość pozostawania wiernym wyznawanym poglądom, sędzia Zabłocki podjął dramatyczną decyzję o przejściu w stan spoczynku w dniu poprzedzającym wejście w życie tzw. ustawy kagańcowej.
Sędzia Stanisław Zabłocki to szczególna postać w polskim świecie prawniczym. Silnie związana ze środowiskiem adwokackim i sędziowskim. Na trwałe wpisana w proces transformacji polskiego systemu wymiaru sprawiedliwości oraz kształtowania zasad jego funkcjonowania w strukturze demokratycznego państwa prawa. Warto przypomnieć, że urodzony w Częstochowie Stanisław Zabłocki ukończył w 1974 r. studia prawnicze na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. Od 1977 r. był pracownikiem naukowym w Instytucie Prawa Karnego UW. Równolegle z prowadzoną działalnością naukową i dydaktyczną na Wydziale Prawa i Administracji UW S. Zabłocki odbył w latach 1974–1980 aplikację sądową zakończoną egzaminem sędziowskim, następnie zaś ukończył aplikację adwokacką, zwieńczoną złożeniem egzaminu adwokackiego. W latach 1980–1991 był wpisany na listę adwokatów prowadzoną przez ORA w Warszawie. Praktykował jako czynny adwokat, specjalizujący się w sprawach karnych. Pełnił funkcje w organach samorządu adwokackiego. Występował jako obrońca w wielu głośnych procesach, wpisując się w historię znanych warszawskich karnistów. W 1990 r. brał udział w procesie rewizyjnym rotmistrza Witolda Pileckiego zakończonym uniewinnieniem przez Sąd Najwyższy. W kwietniu 1991 r. w związku z powołaniem na urząd sędziego Sądu Najwyższego zakończył wykonywanie praktyki adwokackiej. Sędzią Sądu Najwyższego w służbie czynnej, pełniącym różnorakie funkcje w Sądzie Najwyższym, pozostawał do 13.02.2020 r. Odegrał szczególną rolę w okresie kierowania Wydziałem I Izby karnej SN zajmującym się problematyką pytań prawnych.
Jest autorem – jako sędzia sprawozdawca – uzasadnień niezliczonej liczby wyroków, postanowień i uchwał wydawanych przez Izbę Karną SN. Zasłynął jako sprawozdawca w wielu głośnych i precedensowych sprawach, wyznaczających linię orzeczniczą Sądu Najwyższego i sądów powszechnych oraz sposób wykładni w zasadzie większości przepisów polskiego kodeksu postępowania karnego oraz kodeksu karnego.
Stanisław Zabłocki aktywnie uczestniczył w pracach legislacyjnych, pełniąc m. in. funkcję eksperta w ramach prac parlamentarnych, a także członka Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Karnego. Brał czynny udział w przygotowaniu tzw. wielkiej nowelizacji procedury karnej zwiększającej zakres kontradyktoryjności polskiego procesu karnego, stanowiącej podstawy upodmiotowienia stron postępowania: podejrzanego i pokrzywdzonego, uchwalonej w latach 2013 i 2015, która weszła w życie 1.07.2015 r. Przyjęte w przygotowanej przy współudziale SSN S. Zabłockiego nowelizacji rozwiązania stwarzały szansę na usprawnienie procesów karnych z zachowaniem niezbędnych w cywilizowanym świecie gwarancji. Przez lata aktywności, najpierw adwokackiej, następnie zaś sędziowskiej, S. Zabłocki konsekwentnie dążył do racjonalizacji polskiego systemu prawa karnego. Jest cenionym specjalistą z zakresu procedury karnej. Autorem i współautorem znaczącej liczby publikacji, w tym komentarzy, metodyk prawniczych, artykułów, glos, przeglądów orzecznictwa, publikacji popularnonaukowych, a także felietonów. W sumie ogłosił drukiem ponad 200 różnorodnych opracowań. Publikacje naukowe wraz z ogromną liczbą uzasadnień orzeczeń SN przygotowanych przez sędziego Zabłockiego jako sędziego sprawozdawcę tworzą łącznie znaczący dorobek prawniczy.
Warto podkreślić, że sędzia Zabłocki od wielu lat pozostaje aktywnym i czynnym Członkiem Kolegium Redakcyjnego „Palestry”. Przez lata był „dobrym duchem” redakcji „Palestry”, zaprzyjaźnionym z legendarnym Redaktorem Naczelnym Stanisławem Mikke. Łączyła ich rzetelność w podejściu do prawa, fascynacja uczestniczenia w codziennej praktyce jego stosowania, pasja w poszukiwaniu racjonalnych rozwiązań wykładniczych, wreszcie nadzwyczajny szacunek dla słowa pisanego, a także miejsce urodzenia. Prywatnie jest miłośnikiem sportu, w tym zwłaszcza siatkówki. Kibicowanie stanowi jedną z form relaksu, niezbędną każdemu aktywnemu prawnikowi.
W najtrudniejszym dla Sądu Najwyższego okresie w 2016 r. SSN S. Zabłocki został powołany do pełnienia funkcji Prezesa SN kierującego pracami Izby Karnej. Na przestrzeni ostatnich lat wielokrotnie wypowiadał się publicznie na temat znaczenia niezależności sądownictwa, trójpodziału władzy. Jako przedstawiciel Sądu Najwyższego bronił niezależności sadów i niezawisłości sędziów w ramach debat parlamentarnych. Podejmował wszelkie działania mające na celu zapobieżenie negatywnym skutkom realizowanej od 2015 r. tzw. reformy wymiaru sprawiedliwości. Pozostał wierny prawu oraz podstawowym wartościom konstytucyjnym. Zachował godność i niezależność, chroniąc pozycję i dorobek Sądu Najwyższego. Przeszedł w stan spoczynku nie dostrzegając już szansy na skuteczną ochronę wartości, w które wierzył w ramach pełnienia funkcji Sędziego i Prezesa SN.
Maciej Gutowski, Redaktor Naczelny „Palestry”, Piotr Kardas, Przewodniczący Kolegium Redakcyjnego oraz cały zespół redakcyjny „Palestry”.